مسئله «ديگري» در جامعه‌شناسي پديدارشناختي و حكمت متعاليه

در اين مقاله به يكي از مسائل مهم علوم اجتماعي يعني مسئله «ديگري» از منظر دو دستگاه فكري متفاوت پرداخته شده است: اول پديدارشناسي به‌عنوان يكي از جنبش‌‌هاي مؤثر فلسفي قرن بيستم در غرب و دوم حكمت متعاليه به‌عنوان يك دستگاه فلسفي تمام‌عيار. اگرچه كوشش‌‌هاي جامعه‌‌شناسان طرفدار ديدگاه‌‌هاي پديدارشناسي، در به‌كارگيري مفاهيم فلسفي آن براي پاسخگويي به مسائل علوم اجتماعي مدت‌ها است، آغاز شده است و افرادي چون شوتس نقش برجسته‌‌اي در شكل‌‌گيري نوعي از تفكر جامعه‌‌شناسي كه امروز با عنوان جامعه‌‌شناسي پديدارشناختي معرفي مي‌‌شود، داشته‌‌اند؛ اما پيچيدگي‌‌هاي فلسفه هوسرل و همچنين اختلافات اين جامعه‌‌شناسان با نظريات هوسرل در برخي مسائل از جمله مسئله اصلي اين مقاله، لزوم پرداخت جدي‌تر به آن را لازم مي‌‌نمايد. از طرف ديگر به دليل آنكه مدتي است توجه به ظرفيت‌‌هاي نظام فكري حكمت متعاليه براي مسائل علوم اجتماعي نيز ثمره‌هاي قابل قبولي را نمايانده است، اين نوشتار بر آن است تا با عنايت به تفاوت‌‌هاي اساسي دو دستگاه فكري پيش‌‌گفته، مسئله مهم «ديگري» را از منظر دو رويكرد جامعه‌‌شناسي پديدارشناختي و نظريه اجتماعي قابل استنطاق از حكمت متعاليه بررسي كند.