كليدواژه :
عملكرد دانه , اسيد ساليسيليك , تنش آبي , جو
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: تنش بر فعاليت‌هاي فيزيولوژيكي گياه تاثير گذاشته و مانع رشد و تقسيم سلولي مي‌شود و در نهايت سبب كاهش عملكرد در گياهان مي‌شود. كاربرد موادي كه بتواند اثرات خشكي را كم كند مي‌تواند در جلوگيري از كاهش بيش از حد عملكرد گياهان زراعي موثر باشد. هدف از اين مطالعه تاثير سالسيليك اسيد در كاهش اثرات قطع آبياري بر عملكرد، كارآيي فيزيولوژيكي نيتروژن، كارايي مصرف آب و برخي خصوصيات فيزيولوژيكي جو بود.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسي تاثير ساليسيليك اسيد بر كارآيي فيزيولوژيكي نيتروژن و مصرف آب و برخي خصوصيات جو در شرايط تنش خشكي، آزمايشي در سال زراعي 1396 به صورت اسپليت پلات در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهرستان سبزوار انجام شد. تيمار‌ها شامل آبياري در دو سطح تنش خشكي (قطع آبياري از مرحله آبستني(كد 49 زادوكس) تا برداشت) و آبياري كامل و تيمار محلول پاشي ساليسيليك اسيد در چهار سطح صفر (شاهد)، دو، چهار و شش ميلي مولار در مرحله ساقه‌دهي(كد 39 زادوكس) روي جو اجرا شد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه در هر دو شرايط آبياري كامل و تنش خشكي بيشترين تعداد سنبله، تعداد دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيكي در متر مربع به ترتيب در تيمار محلول پاشي دو تا شش ميلي مولار سالسيليك اسيد و كمترين آن مربوط به تيمار شاهد بود. كمترين كارايي مصرف آب در شرايط آبياري كامل و بدون مصرف ساليسيليك اسيد حاصل شد و با مصرف ساليسيليك اسيد تا شش ميلي مولار كارايي مصرف آب افزايش يافت. در هر دو شرايط آبياري كامل و قطع آبياري، بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب از تيمار محلول پاشي شش ميلي مولار ساليسيليك اسيد و تيمار شاهد (بدون محلول پاشي ساليسيليك اسيد) بدست آمد. در شرايط آبياري كامل و تنش خشكي، تيمار محلول پاشي شش ميلي مولار سالسيليك اسيد در مقايسه با شاهد (بدون محلول پاشي ساليسيليك اسيد)، عملكرد دانه را به ترتيب به ميزان 44 و 48 درصد افزايش داد.
نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد تاثير محلول پاشي ساليسيليك اسيد در شرايط تنش خشكي در مقايسه با تيمار قطع آبياري، در بهبود كارآيي مصرف آب موثرتر از شرايط آبياري كامل بوده استكارايي فيزيولوژيكي نيتروژن با افزايش مصرف ساليسيليك اسيد افزايش يافت و مصرف شش ميلي‌گرم سالسيليك اسيد با نسبت‌هاي124/6 و 132/1 به ترتيب در هر دو شرايط آبياري و قطع آبياري بيشترين مقدار كارايي فيزيولوژيكي نيتروژن را داشت. شرايط قطع آبياري باعث شده تا انتقال مجدد نيتروژن افزايش يابد و همچنين كارايي فيزيولوژيكي نيتروژن نيز به 113/95 افزايش يافت. از طرفي، اسيد ساليسيليك موجب تعديل تنش خشكي از طريق افزايش كارايي فيزيولوژيكي و انتقال مجدد نيتروژن باعث بهبود عملكرد دانه گندم در شرايط تنش در مقايسه با آبياري كامل گرديد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Drought stress has osmotic and physiological effects on plants, resulting in reduced growth, metabolic disorders and oxidative stress in plants. Different plants use several strategies to cope with drought stress. External application of different compounds such as organic solvents and minerals is a solution to increase drought tolerance in plants. Salicylic acid was recognized as a plant hormone and its role in defense mechanisms against biological and non-biological stressors is well defined. The purpose of this experiment was to evaluate the effect of salicylic acid on reducing the effects of drought stress on yield, water use efficiency and some physiological characteristics of the barely.
Materials and Methods:This study was conducted a split plot experiment based on randomized complete block design with three replications in Sabzevar in 2017. The altitude of this area is 1195 m above sea level and is 36° 5 N latitude and 44° 3' E longitude. The treatments included irrigation at two levels of drought stress (irrigation cut from booting to harvesting stage) and complete irrigation and salicylic acid spraying treatment at four levels of zero (control), two, four and six mM at stage of shoots on barley. Data were analyzed with the SAS software ver 9.1 and the means were compared with LSD test.
Results:The results showed that in both conditions of irrigation and drought stress, the highest number of spikes, number of seeds, seed yield and biological yield per m2 were obtained in two to six mM of salicylic acid, respectively, and the lowest was related to control treatment. The lowest water use efficiency was obtained under full irrigation conditions without salicylic acid and with the consumption of salicylic acid up to six mM, water use efficiency increased. In addition, salicylic acid spraying in drought stress conditions compared to full irrigation led to increase water use efficiency. In both conditions, full irrigation and irrigation cut, the highest and lowest grain yields were obtained from 6 mM salicylic acid and control treatments (without salicylic acid spraying), respectively. Under full irrigation and drought stress, spraying with 6 mM of salicylic acid increased the grain yield by 44% and 48% compared to control (without salicylic acid spraying). It seems that the effect of salicylic acid spraying in drought stress conditions was more effective than irrigation conditions compared to irrigation treatment. Physiological efficiency of N increased with increasing salicylic acid consumption, and consumption of six milligrams of salicylic acid with ratios of 124.6 and 132.1, respectively, in both conditions of irrigation and cut irrigation, had the highest physiological N, respectively. Cut irrigation conditions increased N remobilization, also increased the physiological efficiency of N to 113.95%. On the other hand, salicylic acid reduced drought stress by increasing physiological efficiency N and N remobilization, which improved wheat grain yield under stress conditions compared to complete irrigation.
Conclusions: The physiological efficiency of N, which was produced from the total dry matter divided by the absorbed nitrogen, in fact, indicates the relation between N and dry matter production and, irrespective of salicylic acid consumption and irrigation conditions, the physiological efficiency of N increased to about 135, water use efficiency was added linearly. Therefore, it can be said that the N flow within the tissue has a positive effect on the water use efficiency.
