تبيين مباني و راهبردهاي شهر هوشمند با رويكرد پايداري در حوزه مديريت بحران (نمونه موردي؛ كلانشهر تهران)

زمينه و هدف: امروزه شهرهاي بزرگ با مسائل و چالشهاي عديده اي از جنبه پايداري مواجه مي باشند كه اين موضوع، در مواقع بحراني و مديريت پايدار بحران، تبعات منفي بسياري را به همراه دارد. اين مسائل شامل بلاياي طبيعي به ويژه زلزله، سيل، طوفان و نيز چالش هاي انسان ساخت مانند اختلالات ترافيكي، زيست محيطي و امنيتي مي گردد. كلانشهر تهران با مسائل متعددي در حوزه بلاياي طبيعي به ويژه زلزله و نيز مسائل ترافيكي، آب و پسماند و انرژي مواجه است كه پايداري آن را تهديد مي نمايد. در اين راستا ايده شهر هوشمند مي تواند با برنامه اي جامع به عنوان الزامي بي بديل و كارآمد، براي پايداري شهرها به ويژه در مواقع بحراني بكار گرفته شود. از اين رو هدف اين پژوش، بازشناسي راهبردهاي شهر هوشمند از منظر پايداري با تأكيد بر مسائل مديريت بحران مي باشد. روش: اين مقاله با روش تحقيق توصيفي و تحليل محتواي متون و استدلال منطقي و با استفاده از شيوه هاي مطالعات اسنادي و كتابخانه اي انجام مي گردد. يافته ها: رويكرد شهر هوشمند پايدار با مديريت شهري هوشمند و هوشمندسازي فرآيندها، مزايايي همچون تسريع مديريت مسائل و خدمات رساني، يكپارچه سازي تصميمات و اقدامات مسئولين و مردم، شفافيت و نظارت و كنترل تخلفات، كاستن از سفرهاي غيرضروري، صرفه جويي در مصرف انرژي را به همراه دارد. شهر هوشمند با استفاده از برنامه جامع و زيرساخت هاي فن‌آوري هاي نوين، نقش مهمي در حل مسائل شهري به همراه چالش ها و تهديدهاي مربوط به امنيت و حريم فضاي مجازي دارد. كلانشهر تهران با داشتن مسائل مهمي همچون ترافيك، زلزله و آلودگي هوا بستر و زمينه مناسبي براي توسعه شهر هوشمند دارد. نتيجه گيري: شهر هوشمند با بهره مندي از زيرساخت هاي فن‌آوري هاي نوين، شهروندان هوشمند، زندگي هوشمند، اقتصاد هوشمند، دولت هوشمند و محيط هوشمند مي تواند پايداري شهرها را ارتقاء دهد. بررسي تجارب موفق جهاني به ويژه در شهرهاي پيتسبورگ، تويوتا و سئول نشان مي دهد كه مسائل ترافيكي، خدمات شهري، زيست محيطي و انرژي را مي توان با قابليت شهر هوشمند حل نمود. كاربست اين تجارب در كلانشهر تهران در مديريت بحران ناشي از بلاياي طبيعي و مسائل انسان ساخت به ويژه زلزله، ترافيك، آلودگي هوا با مدنظر قرار دادن ملاحظات پايداري و مديريت بحران و پدافند غيرعامل و امنيت فضاي مجازي و ملاحظات فرهنگ ايرانياسلامي مي تواند به توسعه پايدار كلانشهر تهران منتهي گردد.