تاثير روش‌هاي مختلف خشك كردن بر بازده استخراج، تركيبات شيميايي، محتواي فنولي و فلاونوئيدي كل و فعاليت ضد اكسايشي اسانس اندام هوايي گياه چوير (Ferulago angulata Boiss)

خشك كردن يكي از متداول ترين و موثرترين تكنيك هاي حفظ ويژگي هاي كمي و كيفي گياهان دارويي در مرحله پس از برداشت است. لذا در اين پژوهش، اثر روش هاي مختلف خشك كردن شامل خشك كردن سايه اي، هواي داغ و انجمادي بر بازده استخراج، تركيبات شيميايي، محتواي فنولي و فلاونوئيدي كل و فعاليت ضد اكسايشي اسانس اندام هوايي چوير بررسي شد. نتايج نشان داد كه نوع روش خشك كردن تاثير چشمگيري بر ويژگي هاي مورد مطالعه دارد. كمترين (v/w%0.89) و بيشترين ميزان بازده استخراج اسانس (v/w%2.51) به ترتيب براي اندام هوايي چوير خشك شده به روش سايه و انجمادي به دست آمد. تركيبات شيميايي شناسايي شده توسط كروماتوگرافي گازي طيف سنج جرمي در مجموع %96.97-74.74 اسانس را تشكيل مي دهند. ﺳـﯿﮑﻠﻮﻓﻨﭽﻦ (%21/65-15/02)، ترانس-ß- اوسيمن (%20/10-14/90)، o-سيمن (%8/88-4/48)، برنيل استات (%7/94-4/57)، ß-ميرسن (%3/75-2/84)، γ-ترپنين (%4/61-2/77)، ترانس-وربنول (%3/29-2/15)، ليمونين (%2/15-2/92)، ß-پينن (%2/58-1/55) و جرماكارا-دي (%3/46-138) عمده تركيبات شيميايي شناسايي شده در اسانس اندام هوايي چوير خشك شده به روش هاي سايه ، هواي داغ و انجمادي بودند. خشك كردن انجمادي، سبب حفظ حداكثري تركيبات شيميايي و افزايش دما در روش هواي داغ موجب كاهش مقادير تركيبات شيميايي اسانس مي شود. محتواي تركيبات فنولي كل اسانس اندام هوايي چوير خشك شده به روش انجمادي (mg GAE/g 0.23±188)، هواي داغ C 40°(mg GAE/g 0.31±185)، هواي داغ C 60°( mg GAE/g0.26±169.56) و سايه ( mg GAE/g0.19±167.03) به دست آمد كه تقريبا بيش از دو برابر تركيبات فلاونوئيدي كل بود. بالاترين ميزان مهاركنندگي راديكال هاي آزاد DPPH و ABTS بر اساس IC50 مربوط به اسانس نمونه خشك شده به روش انجمادي و به ترتيب برابر باmg/mL 0.25±5.614 و mg/mL0.62±3.368 بود. به علاوه قدرت احياء كنندگي فريك اسانس اندام هوايي چوير خشك شده به روش انجمادي در محدوده mM FeSO4.7H2O 5.923±11.074 به دست آمد. در نهايت مي توان نتيجه گرفت كه روش خشك كردن انجمادي مي تواند روشي مناسب براي خشك كردن اندام هوايي چوير باشد.