تفكيك پيش ارجاعي ها و تبيين رابطه معرفگي با مرجعداري در قرآن كريم (رويكردي تلفيقي از نظريه مركزيت و نظريه بهينگي)

Anaphora resolution and explaining the relationship between definiteness and anaphoricity in the Holy Quran (within Centering-Optimality Theory (COT))

عناصر پيش ارجاعي، و به طور خاص ضماير، در قرآن كريم، با ظرافت بسيار خاص و پيچيدگي منحصر به فرد تعبيه شده اند. از اين رو، تفكيك عناصر پيش ارجاعي يا به عبارتي شناسايي مرجع يك عنصر ارجاعي در قرآن نياز به ضوابط و اصول ويژه اي دارد. مسلما، عدم تفكيك صحيح اين عناصر، منجر به كژتابي ها و ابهاماتي مي شود كه به معنا و درك مخاطب از متن قرآن كريم خدشه وارد مي سازد. اهميت اين امر زماني بيشتر معلوم مي شود كه بين عنصر ارجاعي و مرجع آن به لحاظ ساختاري فاصله اي بوجود آمده باشد و عناصر درگير در ارجاع به لحاظ معرفگي نيز با يكديگر تعامل روشني نداشته باشند. متاسفانه، پژوهش هاي به انجام رسيده در بررسي هاي قرآني، فاقد رويكرد منسجم زبانشناختي در زمينه تبيين رابطه معرفگي با مرجعداري در ارتباط با تفكيك عناصر پيش ارجاعي مي باشند و اين مسيله علي رغم اهميت بسيار مورد غفلت پژوهشگران قرار گرفته است. از اين رو، پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصيفي-تحليلي با بهره گيري از محدوديت هاي زباني معين از تلفيق نظريه هاي نوين زبانشناختي يعني نظريه مركزيت (گروسز و همكاران، 1995/ 1983) و نظريه بهينگي (بيور، 2004؛ مينيور، 2006) در زمينه تفكيك پيش ارجاعي ها به چگونگي تاثير فاصله ساختاري بوجود آمده بين عنصر پيش ارجاعي و مرجع آن بر نحوه تفكيك عناصر پيش ارجاعي و همچنين تبيين رابطه معرفگي با مرجعداري در قرآن كريم مي پردازد.

Anaphora entities, particularly pronouns, in the Holy Quran are organized in a very subtle and unique manner. Hence anaphora resolution i.e. the identifying of an anaphora in the Quran's text requires particular principals and rules. Undoubtedly, failing in identifying the correct antecedent of these entities leads to certain ambiguities and vagueness which can distort the addressee’s understanding and interpretation. This issue will be even more important while facing a certain structural distance between anaphora and its antecedent and when the relationship between definiteness and anaphoricity is not totally clear-cut. To our knowledge, unfortunately there is no consistent linguistic approach in the Quranic studies regarding explaining the relationship between definiteness and anaphoricity, and this issue has been overlooked regardless of its great importance. Hence, the present thesis using a descriptive-analytic method and specific linguistic constraints, on the basis of the application of an integrative approach of Centering (Grosz et.al, 1983/1995) and Optimality Theory (Beaver, 2004; Mineur, 2006), is aimed to deal with the effect of structural distance between anaphora and its antecedent on anaphora resolution, and to present an explanation regarding the relationship between definiteness and anaphoricity in the Quran's text.