ارزيابي برخي صفات محرك رشد گياهي باكتري‌هاي اندوفيت جداسازي شده از ساقه و برگ تعدادي از گياهان دارويي

گياهان دارويي نقش حياتي در پيشبرد اهداف ملي، منطقه اي و جهاني براي تحقق سلامت، خودكفايي دارويي، ايجاد اشتغال و توسعه اقتصادي دارند. از آنجا كه رويكرد جهاني در توليد گياهان دارويي به سمت بهبود كميت و كيفيت ماده مؤثره مي باشد، به نظر مي رسد كه تغذيه ي سالم اين گياهان از طريق كاربرد كودهاي ميكروبي داراي بيشترين تطابق با هدف توليد گياهان دارويي مي باشد. لذا اين تحقيق با هدف جداسازي باكتري هاي اندوفيت از ساقه و برگ گياهان دارويي و ارزيابي صفات محرك رشد گياهي آنها به منظور بررسي پتانسيل استفاده از اين ريزجانداران به عنوان كودزيستي انجام شد. به منظور انجام اين پژوهش، بوته هاي سالم گياهان دارويي ريحان، پونه، رزماري و مرزه از مزارع و گلخانه هاي اطراف شهر اردبيل جمع آوري و به آزمايشگاه منتقل شد. عمل جداسازي باكتري هاي اندوفيت از ساقه و برگ گياهان با تهيه سري هاي رقت روي محيط كشت آگار مغذي حاوي قارچ كش انجام شد. كلني هاي رشد يافته ي متمايز از نظر شكل ظاهري كلني، رنگ و حاشيه آن و همچنين سرعت رشد باكتري، پس از واكشت و خالص سازي، در يخچال با دماي چهار درجه سلسيوس نگه داري گرديدند. در مرحله ي بعد توليد ايندول استيك اسيد، قدرت حل كنندگي تري كلسيم فسفات، pH محيط كشت، توليد سيانيد هيدروژن و پروتئاز در جدايه ها اندازه گيري گرديد. در اين پژوهش در مجموع 95 باكتري اندوفيت از گياهان مذكور جداسازي و پس از بررسي صفات مرفولوژيك مذكور و سرعت رشد آنها در نهايت 52 جدايه (از هر گياه 13 جدايه) متفاوت انتخاب شد. نتايج حاصل نشان داد كه تمامي باكتري هاي اندوفيت مورد مطالعه قادر به توليد ايندول استيك اسيد در غلظت 100 ميلي گرم در ليتر ال تريپتوفان بودند. توانمندترين باكتري ها از نظر توليد IAA در پونه (جدايه هاي p 4، p 3 با توليد به ترتيب 3/15 ميلي گرم در ليتر، 6/11 ميلي گرم در ليتر ايندول استيك اسيد) و ريحان (جدايه B1 با توليد 0/13 ميلي گرم در ليتر ايندول استيك اسيد) مشاهده شد. همه جدايه هاي اين تحقيق توانايي انحلال تري كلسيم فسفات را داشتند. قوي ترين جدايه ي حل كننده فسفر ( S5با ميزان انحلال 646 ميلي‌گرم در ليتر) در بين باكتري هاي جداسازي شده از گياه مرزه مشاهده شد. كمترين مقدار توان حل كنندگي فسفر، در باكتري هاي جداسازي شده از رزماري (جدايه  R4با ميزان انحلال 100 ميلي‌گرم در ليتر) مشاهده شد. در پژوهش حاضر همه ريزجانداران مورد ارزيابي قادر به توليد سيانيد هيدروژن از مقدار كم تا خيلي زياد بودند. در ارزيابي توانايي توليد آنزيم پروتئاز در باكتري هاي اندوفيت جداسازي شده، تشكيل هاله شفاف تنها در اطراف كلني باكتري هاي S1، S4، B9، B12، B3، B11، R7، p 6 و p 4 مشاهده شد. با توجه به نتايج، پيشنهاد مي گردد اثرات جدايه هاي برتر بر ميزان رشد و عملكرد گياهان دارويي مورد استفاده در اين پژوهش در شرايط گلخانه و مزرعه بررسي گردد.