نقد هرمنوتيكي تأويلِ آيات قرآني در وجه دينِ ناصرخسرو

Hermeneutic critique of the interpretation of Quranic verses on the Wajh-e din of Naser Khosrow

تاويلهاي ناصرخسرو قبادياني از آيات قرآني، ريشه در پيش فرضهاي كلامي فرقه اسماعيليه دارد. با نگاهي روشمند و انتقادي از منظر هرمنوتيك تطبيقي، به ويژه بر اساس برخي نظريات هايدگر در زمينه نقد فاعل گرايي، نظريات گادامر درباره اتصال افقها و الگوهاي سه گانه گفتگو، و برخي ديگر از نظريه پردازان متاخر، مي توان نوع مواجهه ناصرخسرو با گزاره هاي ديني را تحليل و ارزيابي كرد. اين پژوهش با تمركز بر تحليل محتواي كتاب «وجه دين» در صدد تبيين فرايند تحميل پيش فرضها، در تاويل هاي ناصرخسرو از آيات قرآني است. در اين رهگذار مشخص خواهد شد كه برداشت هاي اين تاويل گر اسماعيلي از متن و واژه ديني «قرآن» گرفته تا آياتي از سوره «توحيد» و «عبس» و «نحل» و «شمس» و «تين» و «كوثر» و... همه در خدمت توجيه هستي شناسي و امام شناسي خاص اسماعيلي قرار گرفته است. شگرد شناسي اين فرايند فهم و تاويل، لغزيدن اين متكلم اسماعيلي را از حوزه هرمنوتيك متذكرانه ديني به ورطه هرمنوتيك بدگماني و دچار شدن به پيامدهاي آن، اثبات مي كند.

Naser Khosrow Ghobadiani's interpretations of Qur'anic verses are rooted in the theological presuppositions of the Ismaili sect. With a methodical and critical perspective from a comparative hermeneutic perspective, especially on the basis of some of Heidegger's theories of the critique of subjectivism, Gadamer's theories on the fusion of horizons and The three patterns of dialogue, and some other later theorists, The type of Naser Khosrow's encounter with religious texts can be analyzed and evaluated. This study, focusing on the analysis of the content of the book "Wajh-e din", seeks to explain the process of imposing presuppositions in Naser Khosrow's interpretations of Quranic verses. In this passage, it will be clear that the interpretations of this Ismaili interpreter range from the religious text and word "Qur@n" to verses from Surah "Tawhid", "Abbas", "Nahl", "Shams", "Tin", "Kawthar" and ... All have been used to justify the special Ismaili ontology and Imamology. The tactics of this process of understanding and interpretation prove that this Ismaili theologian slipped from the hermeneutics of faith into the hermeneutic of suspicion and suffering its consequences.