پديد آورندگان :
تقي پور، شيرين دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني، خرم آباد، ايران , احتشام نيا، عبداله دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني، خرم آباد، ايران , خداياري، حامد دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه زيست شناسي، خرم آباد، ايران , موميوند، حسن دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني، خرم آباد، ايران
كليدواژه :
تجزيه خوشه اي , تجزيه مركب , عملكرد گل , biplot GGE
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گل داوودي (Chrysanthemum morifolium Ramat.) به‌عنوان پادشاه گل‌ها، يكي از مهم‌ترين گياهان شاخه بريدني، گلداني و دارويي در جهان است. منابع ژنتيكي گياهي، علاوه بر زيربنايي براي توسعه كشاورزي، به‌عنوان منبعي از سازگاري ژنتيكي و هم‌چون سپري در برابر تغييرات محيطي عمل مي‌كنند. بنابراين بررسي تنوع ژنتيكي و سازگاري ارقام موجود در ايران با شرايط كم‌آبي (تنش متوسط و شديد) براي شناسايي بيشتر ژرم‌پلاسم و موفقيت برنامه‌هاي به‌نژادي اين گياه ضروري است. اين تحقيق با هدف بررسي سازگاري 30 رقم گل داوودي با مطالعه صفات مورفولوژي گل و برگ و عملكرد گل در دو منطقه (بيرانشهر و خرم‌آباد) استان لرستان انجام شد.
مواد و روش‌ها: اين آزمايش به‌عنوان اولين مطالعه، به‌منظور بررسي پايداري عملكرد و ساير صفات مهم گل و بوته 30 رقم گل داوودي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار و در دو مكان استان لرستان (خرم‌آباد و بيرانشهر) انجام شد. با توجه به يكنواختي اشتباهات آزمايشي، تجزيه واريانس مركب در دو منطقه انجام شد. براي ارزيابي ارقام پايدار، از روش غيرپارامتري رتبه-بندي (Rank)، AMMI و از روش چند متغييره GGE باي پلات براي انتخاب برترين ارقام در دو منطقه استفاده شد.
يافته‌ها: نتايج حاصل از تجزيه واريانس مركب، نشان‌دهنده اثر معني‌دار ارقام بود كه بيانگر وجود اختلاف ژنتيكي در بين ارقام مورد بررسي مي‌باشد. براي اكثر صفات مهم ريختشناسي، اثر متقابل رقم × مكان از نظر آماري در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. با توجه به اينكه اثرات متقابل رقم × مكان ارقام معني‌دار است بنابراين مي‌توان به تجزيه پايداري ارقام اقدام نمود. بر طبق نتايج عملكرد گل در بوته ارقام الميرا2 و شكرناز به‌ترتيب با 918 و 828 گرم در هر بوته و از نظر زود گلدهي و ارتفاع بوته برتر از ساير ارقام بودند. از نظر اين روش، ارقام طناز، آنديا، فريبرز، دريا 2 و فرحناز با اختصاص بالاترين ميانگين رتبه و انحراف معيار آن، پايداري ضعيف‌تري داشتند. نتايج حاصل از GGE biplot نشان داد كه ارقام الميرا2، ماني 2، پريدخت، فرحناز، گلنار، تابان3، اوران و فريبا در منطقه بيرانشهر و ارقام الميرا2، طناز، فرحناز، ناديا2، گل‌گيس، اوران، تابان 3، نسترن و كيميا3 در منطقه خرم‌آباد به‌عنوان ارقام برتر از نظر صفات مهم زينتي شناخته شدند. تجزيه خوشه‌اي ارقام در فاصله اقليدسي 71/17، به سه گروه اصلي تقسيم‌بندي شدند.
نتيجه‌گيري: در مجموع و بر اساس نتايج پايداري عملكرد گل در بوته و اثر متقابل ژنوتيپ در محيط بر پايه روش‌هاي غير پارامتري، روش SHMMو AMMI ارقام الميرا2 و شكرناز، جز ارقام پايدار در دو منطقه تشخيص داده شدند. نتايج GGE biplot نشان داد كه ارقام الميرا2، اوران، تابان3 و فرحناز برترين ژنوتيپ‌ها در دو منطقه بودند. شناخت ماهيت اثر متقابل ژنوتيپ در محيط به به‌نژادگران كمك مي‌كند تا بتوانند ارقام را با دقت بيشتري ارزيابي نموده و ارقام برتر از نظر پايداري، عملكرد گل و صفات مهم ريختشناسي در اجراي برنامه‌هاي اصلاحي را انتخاب كنند.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Chrysanthemum (Chrysanthemum morifolium Ramat.) as the king of flowers is one of the most important cut flowers, pot and medicinal plants in the world. Plant genetic resources, in addition to the infrastructure for agricultural development, it serves as a source of genetic adaptation and as a protection against environmental changes. Therefore, evaluation of genetic diversity and adaptation of cultivars in Iran with water deficit conditions (moderate and severe stress) is necessary for further identification of germplasm and success of breeding programs of this plant. This research was carried out to investigate the compatibility of 30 cultivars of Chrysanthemum, by studying the morphology of flower and leaves and flower yield in two regions (Khorramabad and Beiran-Shahr) of Lorestan province.
Material and Methods: This experiment as the first study, was conducted to investigate the compatibility and stability flower yield and other important traits flowers and shrubs of 30 cultivars of Chrysanthemum in a randomized complete block design with three replications in (Khorramabad and Beiran-Shahr) of Lorestan province. Experimental errors were homogeneous in two locations, therefore; composite variance analysis was performed in two regions. To determine sustainable cultivars also non-parametric ranking method, AMMI and and GGE biplot multivariate methods were used to evaluate stable cultivars to select the best cultivars in two regions.
Results: The results of composite variance analysis showed significant effect of cultivars that indicating the genetic difference among the cultivars under study. For most important morphological traits, cultivar × location interaction effects were statistically significant at 1% level. Considering that the interaction effects of cultivar × location on flower yield were significant, so the stability of the cultivars could be analyzed. According to the results, Flower yield per plant Elmira2 and Shekarnaz cultivars with 918 and 828 gr per plant, respectively, and in terms of early flowering and plant height, they were superior to other cultivars. According to this method, Tanaaz, Andia, Fariborz, Darya 2 and Farahnaz cultivars with higher average yield rating and standard deviation, they had lower stability. GGE biplot results showed that cultivars Elmira2, Mani 2, Paridokht, Farahnaz, Golnar, Taban3, Oran and Fariba in Beiran-Shahr and Elmira2, Tanaz, Farahnaz, Nadia2, Golgis, Oran, Taban3, Nastaran and Kimia 3 cultivars in Khorramabad region, they were recognized as superior cultivars for important ornamental traits. Cluster analysis of cultivars at Euclidean distance of 17.71, were categorized into three main groups.
Conclusion: Finally, based on results of stability of flower yield in plant and interaction of genotype in environment based on non-parametric AMMI and SHMM methods, Elmira2 and Shekarnaz cultivars, were identified as stable cultivars in two regions. GGE biplot results showed that cultivars Elmira 2, Oran, Taban 3 and Farahnaz were the best cultivars in the two regions. Understanding the nature of genotype × environment interaction effects will help breeders to evaluate the cultivars more accurately and select superior cultivars in terms of stability, flower yield and important morphological traits in breeding programs.
