فضاهاي پيراشهري: الگوها، عوامل و پسايندها

اين مقاله نخست، مفهوم پيراشهر را از ديدگاه هاي مختلف بررسي كرده است. آنگاه، الگوهاي مختلف پيراشهري از نظر ساختار جمعيتي، انگيزشي و كاركردي تجزيه و تحليل شده است. سپس، عوامل ايجاد و گسترش پيراشهر و نيز پيامدهاي گسترش فضاهاي پيراشهري مطالعه شده است. يافته ها نشان مي دهد كه افزايش جمعيت، رشد شتابان شهرنشيني و خزش شهري عامل آشكارتوليد فضاهاي پيراشهري است. اما شكل و گوناگوني فضاهاي پيراشهري وابسته به روندهاي اجتماعي، اقتصادي رايج در كشورها است. روندهاي اجتماعي، اقتصادي نابرابر ساز و حذف اجتماعي نقش اصلي در تنوع اشكال پيراشهري به عهده دارد. در اقتصاد شبكه اي همراه با تكنولوژي اطلاعات، در مرهم نئوليبراليسم اقتصادي نمي توان انتظار بهبودي در وضع موجود داشت، چيزي كه به وسيله اروپاي شمالي و نيز كشورهاي پشت كرده به نظام هاي با برنامه ريزي مركزي، به وضوح نشان داده شده است. تا دهه 1990، تحليل و برنامه ريزي شهر و پيرامون آن مبتني بر رويكرد تفكيك عناصر و عوامل اثر گذار بر دگرگوني بود كه مديريت يكپارچه شهر و محيط پيرامون را دشوار مي ساخت. اين نشان مي دهد كه برنامه ريزي جامع شهريمنطقه اي نمي تواند تنها بر رويكرد تحليل فضايي و پوزيتيويستي متكي باشد. تركيب مناسب روش ها و در نظرگرفتن روندهاي سياسي، تاريخي، اجتماعي و اقتصاديدر برنامه ريزي است كه مي تواند موجب بهبودي در وضعيت موجود شود. سيستم اداره و نظارت امور بايد ساختار نهادي را به گونه اي سامان دهد تا در عين حال كه راه را براي ابتكارات شخصي و انگيزش‌هاي فردي سد نكند، تلاش هاي افراد و سازمان‌ها در مسير حداكثرسازي منافع، با منافع بلند مدت و مصالح توسعه ملّي هم راستا باشد.