پديد آورندگان :
سلطاني ايدليكي، جمشيد سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي - بخش تحقيقات چغندرقند، مشهد، ايران , حميدي، حسن سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي - بخش تحقيقات چغندرقند، مشهد، ايران , احمدي، مسعود سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي - بخش تحقيقات چغندرقند، مشهد، ايران , رضايي، جواد سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي - بخش تحقيقات چغندرقند، مشهد، ايران , كاكوئي نژاد، مژده سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند، كرج، ايران
كليدواژه :
آزمون الايزا , عملكرد ريشه , عملكرد قند خالص , فصل كاشت
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: كشت پاييزه چغندرقند به دليل استفاده از بارش‌هاي فصول پاييز و زمستان و اجتناب از نياز بيش از حد به آبياري در هواي بسيار خشك تابستان يكي از راهكارهاي افزايش توليد چغندرقند با حداقل ميزان آب مصرفي است. بيماري ريزومانيا در دنيا به عنوان مخرب‌ترين بيماري چغندرقند شناخته شده است. هدف از اين تحقيق بررسي خصوصيات كمي و كيفي و تأثير بيماري ويروسي ريزومانيا بر ارقام حساس و متحمل اصلاح شده چغندر قند در كشت بهاره و پاييزه در شرايط خاك آلوده منطقه تربت جام مي‌باشد.
مواد و روش‌ها: در اين تحقيق پنج رقم تجارتي داخلي و خارجي شامل ارقام تجارتي مقاوم و حساس به بيماري ريزومانيا در مزرعه آلوده به بيماري ريزومانياي كارخانه قند تربت جام به صورت بهاره و پاييزه كشت گرديد. اين آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در سال زراعي 97-1396 انجام شد به طوريكه زمان كاشت به عنوان عامل اصلي در دو سطح (بهاره و پاييزه) و رقم به عنوان عامل فرعي در پنج سطح (ارقام Giada، Dorothea، SBSI002، Monatunno و Rasoul) در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه در اين تحقيق شامل عملكرد ريشه، درصد قند ناخالص، عملكرد قند ناخالص، درصد قند خالص، عملكرد قند خالص، سديم، پتاسيم، نيتروژن مضره، ضريب استحصال شكر، قند ملاس، شدت وقوع بيماري و شاخص آزمون الايزا (OD) بود. تجزيه واريانس با استفاده از نرم افزار آماري SAS v.9.1 انجام شد. مقايسه ميانگين صفات مورد مطالعه نيز با استفاده از آزمون LSD در سطح احتمال پنج و يك درصد صورت گرفت.
يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين دو زمان كاشت بهاره و پاييزه از نظر عملكرد كمي و كيفي و همچنين ميزان خسارت ريزومانيا اختلاف معني‌داري وجود داشت. همچنين از نظر كليه صفات مورد بررسي به استثناي ميزان پتاسيم و نيتروژه مضره بين ارقام مختلف چغندرقند تفاوت معني‌داري در سطح احتمال يك درصد مشاهده شد. بيشترين مقادير از نظر صفات عملكرد ريشه، عملكرد قند ناخالص، عملكرد قند خالص و پتاسيم و كمترين مقادير از نظر شدت وقوع بيماري و شاخص آزمون الايزا در رقم Giada و شرايط كشت پاييزه مشاهده شد. در حاليكه رقم شاهد حساس (Rasoul) در كشت بهاره داراي كمترين مقادير از نظر صفات درصد قند ناخالص، عملكرد قند ناخالص، عملكرد قند خالص، پتاسيم و نيتروژن مضره و بيشترين مقادير از نظر صفات شدت وقوع بيماري و شاخص آزمون الايزا بود.
نتيجه‌گيري: به طور كلي نتايج نشان داد كه كاشت پاييزه منجر به بهبود عملكرد كمي و كيفي و كاهش خسارت ريزومانيا در چغندرقند مي‌شود. با توجه به نتايج اين تحقيق كشت پاييزه رقم Giada در منطقه تربت جام مناسب مي‌باشد
چكيده لاتين :
Background and objectives: Autumn cultivation of sugar beet is one of the strategies for increasing sugar beet production with minimum amount of water consumed due to the use of autumn and winter precipitation and avoiding the need for irrigation in very dry summer air. Rhizomania is recognized as the most destructive disease of sugar beet in the world. The aim of this study was to investigate the quantitative and qualitative characteristics and the effect of rhizomania viral disease on susceptible and tolerant cultivars of sugar beet in spring and autumn cultivation in polluted soil conditions of Torbat-e Jam region.
Materials and methods: In this research, five domestic and foreign commercial cultivars including rhizomania-resistant and susceptible commercial cultivars were cultivated in spring and autumn in a field infected with rhizomania disease of Torbat-e Jam Sugar Factory. The experiment was conducted as split plot in a randomized complete block design with four replications in 2017-18 growing season as sowing time as main factor in two levels (spring and autumn) and cultivar as sub factor was considered at five levels (Giada, Dorothea, SBSI002, Monatunno and Rasoul). The traits studied in this study included root yield, sugar content, sugar yield, white sugar content, white sugar yield, sodium, potassium, trace nitrogen, sugar extraction coefficient, molasses sugar, disease severity and ELISA test index (OD). Analysis of variance was performed using SAS v.9.1 statistical software. Mean comparisons of traits were performed using LSD test at the probability level of 5 and 1%.
Results: Analysis of variance showed that there was a significant difference between the two spring and autumn sowing times in terms of quantitative and qualitative yield and rhizomania damage. Also, for all studied traits, except for potassium and nitric oxide, there was a significant difference at 1% probability level between different sugar beet cultivars. The highest values were observed for root yield, sugar yield, white sugar yield and potassium, and the lowest values for severity of disease and ELISA index in Giada cultivar and autumn cultivation conditions. Whereas, Rasoul cultivar had the lowest values for sugar content, sugar yield, white sugar yield, potassium and nitrogen in spring cultivar and the highest values for disease severity and ELISA.
Conclusion: In general, the results showed that autumn sowing leads to improved quantitative and qualitative yield and reduced rhizomania damage in sugar beet. According to the results of this study, autumn cultivation of Giada is suitable in Torbat-e Jam region
