پديد آورندگان :
يعقوبي، بيژن سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، رشت، ايران , امين پناه، هاشم دانشگاه آزاد اسلامي واحد رشت - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت، ايران , شريفي، پيمان دانشگاه آزاد اسلامي واحد رشت - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت، ايران
كليدواژه :
پنديمتالين , علف هرز , فلوستوسولفورون , قدرت رقابتي , كلومازون
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: سوروف مهم‌ترين و فراوانترين علف‌هرز مزارع برنج در ايران است و مبارزه شيميايي (مصرف بوتاكلر) نقش اصلي در مديريت آن ايفا مي‌كند. مصرف بوتاكلر در اغلب كشورهاي برنج‌خيز به‌دليل مخاطرات بهداشتي و زيست‌محيطي محدود يا ممنوع بوده و در ايران نيز توليد و تجارت آن در آينده نزديك غيرمجاز خواهد بود. امروزه به‌دليل مخاطرات ناشي از كاربرد گسترده علف‌كش‌ها مديريت تلفيقي علف‌هاي هرز با بهره‌گيري از ارقام با توانايي رقابتي بيشتر در برابر علف‌هاي هرز جهت كاهش وابستگي به علف‌كش‌ها مورد توجه بيشتري قرار گرفته است. اين پژوهش با هدف مطالعه‌ي كارايي برخي علف‌كش‌هاي جديد جهت معرفي به‌عنوان جايگزين بوتاكلر براي كنترل سوروف و نيز بررسي تأثير رقم برنج بر كارايي علف‌كش‌ها اجرا شد.
مواد و روش‌ها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مؤسسه تحقيقات برنج كشور- رشت در سال 1396 اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل ژنوتيپ‌هاي برنج (هاشمي، خزر و لاين 203) و نوع علف‌كش (دز توصيه‌شده علف‌كش‌هاي بوتاكلر، كلومازون، پنديمتالين و فلوستوسولفورون) بود. همچنين تيمارهاي آزمايشي شامل كرت‌هاي شاهد وجين‌دستي و شاهد عدم كنترل علف‌هاي هرز بود.
يافته‌ها: زيست‌توده سوروف و عملكرد شلتوك تحت تأثير ژنوتيپ برنج، نوع علف‌كش و برهم‌كنش بين آنها قرار گرفت. زيست‌توده سوروف در تيمار شاهد با علف‌هرز در ارقام خزر، هاشمي و لاين 203 به‌ترتيب 334، 246 و 212/7گرم در مترمربع بود كه در ارقام خزر و هاشمي به‌ترتيب 57 و 16 درصد بيشتر از لاين جديد 203 بود و بيانگر توانايي متفاوت ارقام در بازدارندگي از رشد سوروف است. كاهش عملكرد شلتوك در تيمار شاهد علف‌هرز در ارقام خزر، هاشمي و لاين 203 به‌ترتيب 63، 74 و 87 درصد در مقايسه با شاهد وجين‌دستي بود. كاهش بيشتر عملكرد لاين 203 علي‌رغم بازدارندگي بيشتر برروي سوروف به‌دليل ديررس بودن اين رقم و دوره رقابت طولاني‌تر با سوروف است. همچنين زيست‌توده سوروف در تيمارهاي مربوط به علف‌كش جديد پنديمتالين مشابه يا كمتر از مقدار آن در كرت‌هاي تيمار‌شده با علف‌كش بوتاكلر، فلوستوسولفورون و كلومازون بود. عملكرد شلتوك در كليه ژنوتيپ‌هاي برنج در كرت‌هاي تيمار شده با علف‌كش پنديمتالين از لحاظ آماري فاقد اختلاف با مقدار آن در كرت‌هاي تيمار شده با بوتاكلر و تيمار شاهد وجين‌دستي بود. كارايي خوب پنديمتالين در كنترل سوروف و عملكرد شلتوك مشابه بوتاكلر و وجين‌دستي، بيانگر پتانسيل اين علف‌كش جهت جايگزيني علف‌كش در دست حذف از ليست سموم مجاز، بوتاكلر است. همچنين عملكرد شلتوك لاين 203 در تيمار كلومازون و فلوستوسولفورن از لحاظ آماري مشابه با شاهد وجين‌دستي بود، در‌حالي‌كه عملكرد شلتوك ارقام هاشمي و خزر در تيمار با دو علف‌كش جديد فوق به‌طور معني‌داري كمتر از شاهد وجين‌دستي بود، كه اين نتيجه نيز بيانگر برتري رقابتي لاين 203 نسبت به ارقام هاشمي و خزر در كنترل سوروف در شرايط مزرعه‌اي است.
نتيجه‌گيري: در يك دهه‌ي اخير بيش از 95 درصد شاليزارهاي شمال كشور با علف‌كش بوتاكلر جهت كنترل شيميايي سوروف تيمار شده‌اند. در سال‌هاي اخير نگراني‌ها از تأثير سوء بوتاكلر بر سلامت جامعه و محيط‌زيست افزايش يافته و اين علف‌كش از ليست سموم مجاز كشور در آينده نزديك حذف خواهد شد. باتوجه به كارايي خوب پنديمتالين در كنترل سوروف و عملكرد بالاي شلتوك در كرت‌هاي تيمار شده با اين علف‌كش مي‌توان پنديمتالين را به عنوان جايگزين بوتاكلر جهت كنترل سوروف در مزارع برنج ايران معرفي نمود، اگرچه بهره‌گيري از ارقام جديد رقابتگر نيز به موفقيّت در اين خصوص كمك خواهند نمود.
چكيده لاتين :
Background and Objectives:
Barnyardgrass is the most important and most abundant weed of paddy fields in Iran and chemical control (butachlor) play a major role in its management. The usage of butachlor in most rice growing countries is restricted or prohibited due to health and environmental hazards, and its production and trade in Iran will be banned in the next future. Due to the dangers posed by widespread usage of herbicides integrated weed management with more weed competitive varieties to reduce herbicide dependence is taken into consideration. This study aimed to study the efficacy of some new herbicides for introducing as a substitute for butachlor and also to investigate the effect of rice cultivar on herbicide performance.
Materials and Methods: The experiment was conducted as a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications at Rice Research Institute of Iran-Rasht in 2018. Factors included rice genotypes (Hashemi, Khazar and Line 203 “Line”) and herbicide type (recommended dosage of butachlor, clomazone, pendimethalin and flucetosulfuron herbicides). Moreover, hand weeded and weedy plot were included to the experiment as controls.
Results: The barnyardgrass biomass and rice yield were affected by rice genotype, herbicide type and their interaction. The barnyardgrass biomass in weedy control in Khazar, Hashemi and Line cultivars was 227.7, 246 and 334 g m-2, respectively, which in Khazar and Hashemi cultivars was 57% and 16% higher, compared with line respectively, indicating different ability of cultivars to inhibit the barnyardgrass growth. The reduction in grain yield of rice in weedy control in Khazar, Hashemi and Line cultivars was 63, 74 and 87%, respectively, compared to hand weeded control. More reduction in line grain yield despite more inhibitory effect on barnyardgrass is due to late maturing of this line and longer period of interference with barnyardgrass. The dry weight of barnyardgrass in plots treated with pendimethalin was similar to or less than the treatments treated with butachlor, flucetosulfuron and clomazone. Also rice yield in all genotypes in plots treated with pendimethalin herbicide was not statistically different from that in the plots treated with butachlor and hand weeded control treatment. The good efficacy of pendimethalin in controlling barnyardgrass and producing grain yield similar to butachlor and hand weeded control indicates the potential of this herbicide to be introduced as a replacement for butachlor. Also, the yield of line in plots treated with clomazone and flucetosulfuron was statistically similar to the yield of hand weeded control plot, while the yield of Hashemi and Khazar cultivars in plots treated with the two new above mentioned herbicides were significantly lower than hand weeded control. These results indicate the competitive advantage of line over Hashemi and Khazar cultivars in barnyardgrass control.
Conclusion: In the last decade, more than 95 percent of paddy fields in the north of the country have been treated with butachlor herbicides for chemical control of barnyardgrass. In recent years, concerns have been raised about the adverse effects of butachlor on the health of the community and the environment, and the herbicide will be removed from the countries authorized pesticides list in the near future. Due to the good performance of pendimethalin in barnyardgrass control and the high grain yield in treated plots with this herbicide, it could be introduced as a butachlor substitute for barnyardgrass control in Iranian rice fields, although the cultivation of new competitor cultivars will also contribute to be successful.
