عنوان مقاله :
احسان بر خود
عنوان به زبان ديگر :
Ehsan on yourself
پديد آورندگان :
هوشمند فيروزآبادي، حسين پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم - گروه حقوق , احساني فر، احمد پژوهشگاه قوه قضائيه , سيادت، محمد حسن دانشگاه آيت الله بروجردي - گروه حقوق , پورموسوي، رضا دانشگاه آيت الله بروجردي
كليدواژه :
احسان به خود , احسان , ضمان , احسان بر نفس , مسئوليت مدني , دفاع مشروع , اضطرار
چكيده فارسي :
به موجب قاعده احسان، شخص محسن در قبال خسارتي كه به محسن اليه وارد مي آورد تا از وي دفع ضرر كند بدليل احسانش از ضمان معاف است. يكي از مسايل مهم ذيل اين قاعده اين است كه اگر محسن و محسن اليه يك نفر باشند يعني شخصي براي دفع ضرر از خود يا ايصال منفعت به خودش به ديگري زيان وارد آورد آيا قاعده احسان چنين شخصي را نيز از ضمان معاف مي سازد يا خير؟ در اين مقاله با رد ديدگاه فقهايي كه احسان بر خود را رافع ضمان دانسته اند اثبات گرديده احسان بر نفس موضوعا احسان نيست چون تبادر و صحت سلب هر دو علامت حقيقت هستند و متبادر از احسان، احسان بر غير است و سلب عنوان احسان از «احسان بر خود» صحيح است و حتي اگر هم قايل به خروج موضوعي احسان بر نفس از شمول قاعده احسان نشويم بدليل لزوم وجود حسن فعلي جهت جريان قاعده احسان و عدم وجود چنين حسني در «احسان بر خود» نسبت به زيانديده و نيز بدليل اينكه آيه شريفه «ما علي المحسنين» امتناني است و نبايد به ضرر زيان ديده منجر شود فلذا بايد قايل به خروج حكمي «احسان بر نفس» از شمول قاعده احسان شويم.
چكيده لاتين :
According to the rule of Ehsan, Mohsen's person is exempt from the guarantee due to the damage he inflicts on Mohsen Aliyeh in order to repay the loss. One of the important issues under this rule is that if Mohsen and Mohsen Aliyeh are one person, that is, a person harms another in order to avoid harm from himself or to transfer profit to himself, does the rule of Ehsan also exempt such a person from guarantee or not? In this article, by rejecting the view of the jurists who have considered Ehsan to be the guarantor of self-sufficiency, it has been proved that Ehsan on the soul is not essentially Ehsan because the origin and correctness of denying both are signs of truth and the origin of Ehsan is Ehsan on others. "On oneself" is correct, and even if we do not consider the subject of benevolence to be excluded from the scope of the rule of benevolence, because of the necessity of the present goodness for the flow of the rule of benevolence and the absence of such goodness in "benevolence" towards the victim and also because the verse "We are Ali al-Muhsinin" is gratitude and should not lead to harm.
عنوان نشريه :
پژوهشنامه حقوق اسلامي
