عنوان مقاله :
شبيه سازي اثر تاريخ كاشت بر عملكرد پنبه و كارايي مصرف آب با استفاده از مدل SSM – Crop
عنوان به زبان ديگر :
Simulation of the effect of planting date on cotton yield and water use efficiency using SSM -Crop model
پديد آورندگان :
فغاني، منيره دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان، ايران , قرباني، خليل دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه مهندسي آب، ايران , قرباني نصرآباد، قربان سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات پنبه كشور، گرگان، ايران , حسام، موسي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه مهندسي آب، ايران
كليدواژه :
تأخير كاشت , كشت نشايي , گرگان , مديريت زراعي , واسنجي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: ﭘﻨﺒﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋـﯽ ﻣﻬـﻢ در ﮐﺸـﻮر از ﺟﺎﯾﮕـﺎه وﯾـﮋهاي ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑـﻮده و ﺑـﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﯽ اﻟﯿﺎف، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ آن ميﺑﺎﺷـﺪ. روش‌هاي صحيح مديريت زراعي از جمله تاريخ كاشت، به منظور تعيين مناسبترين شرايط رشد در راستاي افزايش عملكرد و به حداكثر رسانيدن بهره‌وري از محيط رشد مي‌باشد. تاريخ كاشت پنبه به دليل محدوديت‌هاي محيطي و مواجه شدن دوره حساس پنبه با گرماي شديد تابستان و كشت دو محصول و سرماي زود‌رس و دير هنگام ابتدا و انتهاي فصل، از اهميت زيادي برخوردار است. هدف در اين پژوهش دستيابي به بهترين تاريخ كاشت از لحاظ دستيابي به عملكرد بالا در پنبه و افزايش كارايي مصرف آب مي‌باشد.
مواد و روش‌ها: در اين پژوهش داده‌هاي آماري 35 ساله (1397-1363) ايستگاه سينوپتيك هواشناسي هاشم آباد گرگان (بارش، دماي بيشينه، دماي كمينه، تابش خورشيدي روزانه) وارد مدل واسنجي شده آب و هوا و محصول (SSM-Crop) شده و با تعريف 11 سناريوي تاريخ كاشت در مدل واسنجي شده آب و هوا و محصول (SSM-Crop) ( 24 فروردين، 3 ارديبهشت، 13 ارديبهشت، 23 ارديبهشت، 2 خرداد، 12 خرداد، 22 خرداد، 1 تير، 11تير، 21تير، 31 تير)، تغييرات عملكردي و كارايي مصرف آب در پنبه و همچنين خصوصيات آماري آن در سال-هاي مختلف با شرايط آب و هوايي متفاوت بررسي شد.
يافته‌ها: نتايج حاصل از عملكرد و كارايي مصرف آب پيش بيني شده در مدل آب و هوا و محصول ( (SSM - Crop نشان داد كه با تأخير در كاشت پنبه، متوسط عملكرد وش پنبه كاهش يافت اما بر اساس نتايج آزمون آماري t-student جهت مقايسه ميانگين‌ها در سطح 5 درصد نتايج عملكرد در تاريخ‌هاي كاشت مربوط به سناريوهاي 3 و 13 و 23 ارديبهشت ماه اختلاف معني‌داري را نشان نمي‌دهند. در مورد متوسط كارايي مصرف آب از سناريوي 24 فروردين الي سناريوي 2 خرداد ماه روند افزايشي ديده شد و سپس از سناريوي 2 خرداد ماه تا سناريوي 31 تير ماه روند كاهشي داشته كه بيشترين و كمترين مقدار آن به ترتيب 10/07 و 1/75 در سناريوي 2 خرداد و سناريوي 31 تير ماه بوده است.
نتيجه‌گيري: پنبه گياهي است كه تاريخ كاشت مي‌تواند نقش مؤثري در عملكرد و كارايي مصرف آب در آن داشته باشد اما بهترين تاريخ كاشت با توجه به مدل واسنجي شده آب و هوا و محصول، از نيمه دوم ارديبهشت تا اوايل خرداد ماه به دست آمد. با توجه به كاهش متوسط عملكرد وش پنبه و متوسط كارايي مصرف آب به دليل تأخير كشت و دو كشت بودن در سال بسياري از زمين‌هاي زراعي در گرگان، تأخير در زمان كاشت به كشاورزان توصيه نمي‌شود و براي به دست آوردن عملكرد بهتر و استفاده بهينه از آب در كشت پنبه، استفاده از كشت نشايي پنبه توصيه مي شود.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Cotton as one of important crop products in Iran has special role and needs to increase its production to achieve self-sufficiency. The correct methods of crop management, including planting date are in order to determine the most appropriate growth conditions to increase yield and maximize productivity of the growing environment. Planting date of cotton is very important due to environmental limitations and coincides the sensitive period of cotton with severe summer heat and cultivation of two crops and early and late cold at the beginning and end of the season. The objective of this study was to obtain the best planting date in view of cotton high yield and increasing of water use efficiency.
Material and Methods: In this study, 35 year (1984-2018) statistical data of Hashem Abad Meteorological Synoptic Station of Gorgan (precipitation, maximum and minimum temperatures, daily solar radiation) entered into the weather and product calibration model (SSM-Crop) and defines 11 planting date scenarios in the weather and product calibration model (SSM-Crop) (13 and 23 April, 3,13 and 23 May, 2, 12 and 22 June, 2, 11 and 22 July) was evaluated cotton yield changes and water use efficiency as well as its statistical characteristics during different years with different climatic conditions.
Results: The results of predicted yield and water use efficiency in climate and crop model (SSM-Crop) showed that by delaying in cotton planting date, average cotton yield decreased but based on t-test Student results, there was no significant difference on cotton yield at the level of 5% in planting dates of related to scenarios of 23 April, 3 and 13 May. There was an increasing trend for average water use efficiency from 13 April to 23 May scenarios and then, from the 23 May to the 22 July scenario, was decreasing trend so that the highest and the lowest values were 10.07 and 1.75, related to 23 May to the 22 July scenario, respectively.
Conclusion: Cotton is a plant that planting date can play an effective role in yield and water use efficiency, but the best planting date regarding to calibrated climate and crop model was obtained from 5 May to 21 May. Delaying in planting date was not recommended so farmers Due to reduction in average cotton yield and water use efficiency. Because of delaying and cultivation of two crops during year in most farming fields of Gorgan. transplanting method can be recommend for obtaining of higher yield and optimum use of water in cotton.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي توليد گياهي
