پديد آورندگان :
پوريافر، پيام دانشگاه اراك - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اراك، ايران , خالقي، عليرضا دانشگاه اراك - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اراك، ايران , عباسي فرد، احمدرضا دانشگاه اراك - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اراك، ايران , تقي زاده، مينا دانشگاه اراك - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، اراك، ايران
كليدواژه :
آنتي اكسيدان , تنش , شاخص هاي رشد , همزيست
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: در مناطق خشك و نيمه خشك، استقرار، رشد و نمو درختان به‌ويژه نهال‌هاي جوان، به‌شدت تحت تأثير كمبود آب هستند. ليلكي ايراني يكي از گونه‌هاي جنگلي ارزشمند ايران است كه به‌دليل برخي ويژگي‌هاي منحصربفرد آن از جمله كم‌توقع و مقاوم بودن به شرايط بد محيطي، متحمل بودن به هواي آلوده و توانايي همزيستي با برخي از ميكروارگانيسم‌هاي خاكزي، مي‌تواند گياهي ارزشمند جهت استفاده در فضاهاي سبز شهري باشد. با اين حال نهال‌ها حساس به كم‌آبي هستند و از عوامل اصلي صدمه به آنها پس از كشت، عدم مقاومت و يا سازگاري به تنش خشكي است. لذا در اين راستا با هدف بررسي اثر قارچ همزيست ميكوريزا بر بهبود رشد نهال‌هاي ليلكي ايراني تحت شرايط تنش خشكي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار اجرا شد.
مواد و روش‌ها: بذرهاي ليلكي ايراني پس از خراش‌دهي، هنگام كشت با قارچ ميكوريزا (Funneliformis mosseae) تلقيح و جهت تشكيل كلوني قارچ، گياهان به‌مدت يك سال در شرايط عدم تنش خشكي نگهداري شدند. تنش خشكي به صورت عدم آبياري بر نيمي از گلدان‌هاي تلقيح شده و نيمي از گلدان‌هاي تلقيح نشده (در مجموع شامل چهار تيمار+H2O –AM، +H2O +AM، −H2O –AM و −H2O +AM) اعمال شد. زماني‌كه 80 درصد گياهان تحت تيمار در سپيده دم علائم پژمردگي (لوله‌اي شدن برگ‌ها) را نشان دادند تنش متوقف و نمونه‌گيري انجام شد. صفات مورد بررسي شامل محتواي نسبي آب برگ، نشت يوني، درصد وزن خشك ريشه و اندام‌هاي هوايي، محتواي رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، ميزان فنل و فلاونوئيد كل، محتواي پرولين و ظرفيت آنتي اكسيداني كل بود.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه تنش خشكي باعث كاهش معني‌دار شاخص‌هاي رشد از جمله محتواي نسبي آب برگ (25/1 درصد)، شاخص پايداري غشاء (16/7 درصد)، محتواي كلروفيل a (46/1 درصد) و b (47/8) و درصد وزن خشك ريشه (12/4 درصد) و اندام هوايي (8/7 درصد) شد. تلقيح بذور ليلكي ايراني با قارچ مايكوريزاي آرباسكولار باعث بهبود شاخص پايداري غشاء (به‌ميزان 10/1 درصد)، محتواي نسبي آب برگ (به‌ميزان 9 درصد)، درصد ماده خشك ريشه (به‌ميزان6/2 درصد)، محتواي كلروفيل a و b (به‌ترتيب به‌ميزان 53/5 و 50 درصد)، محتواي فنل كل (به‌ميزان 50/7 درصد)، محتواي فلاونوئيد كل (به‌ميزان 43/3) و ظرفيت آنتي‌اكسيداني كل (به‌ميزان 82 درصد) نسبت به نهال‌هاي تلقيح نشده گرديد. همچنين در نهال‌هاي تلقيح شده نسبت به نهال‌هاي تلقيح نشده چه در شرايط تنش خشكي و چه در شرايط آبياري نرمال درصد ماده خشك اندام‌هاي هوايي و محتواي كاروتنوئيد افزايش و محتواي پرولين كاهش يافت.
نتيجه‌گيري: افزايش درصد ماده خشك اندام هوايي و محتواي كاروتنوئيد و كاهش محتواي پرولين تحت تنش خشكي شديد در نهال‌هاي تلقيح شده نسبت به نهال‌هاي تلقيح نشده، مي‌تواند ناشي از تقليل اثرات تنش خشكي ناشي از ميكوريزا باشد. لذا تلقيح نهال‌هاي ليلكي ايراني با قارچ ميكوريزا قبل از كشت در فضاي سبز شهري پيشنهاد مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: In arid and semiarid regions, establishment, growth and development of trees, especially young saplings, are severely affected by water scarcity. Gleditsia caspica is one of the valuable forest species of Iran, which due to some of its unique features such as low-expectation, resistance to harsh environmental conditions, tolerance to polluted air and ability to symbiosis with some soil microorganisms, makes it a valuable plant and could be cultivated as a landscape plant. However, saplings are sensitive to drought and one of the main causes of damage to saplings after cultivation is lack of ability of adaptation to drought. In order to investigate the effect of mycorrhiza fungi on improvement growth of Gleditsia caspica saplings under drought stress, a factorial experiment was performed in completely randomized design.
Materials and methods: After scarification, Gleditsia caspica seeds were inoculated with Funneliformis mosseae fungi and then were cultivated. For fungi colonization, saplings were kept in stress-free conditions for one year. Treatments were included drought stress (Well-watered and withholding water) and mycorrhiza (inoculation and uninoculated with Glomus moseae). Totally, were included four treatments: +H2O −AM, +H2O +AM, −H2O −AM and −H2O + AM. Drought treatment was stopped when 80% of saplings showed signs of leaf wilting (leaf rolling) at daydawn. Characteristics including RWC, electrolyte leakage, root and aboveground dry biomass, chlorophyll a and b, carotenoid content, total phenol content, total flavonoid content, proline content and total antioxidant capacity were measured.
Results: Results showed that drought stress significantly reduced growth indices such as RWC (25.1%), cell membrane stability index (16.7%), content of chlorophyll a (46.1%) and b (47.8) and percentage of aboveground (8.7%) and root (12.4%) dry biomass. Inoculation of Caspian locust seeds with arbuscular mycorrhizal fungi improved cell membrane stability index (10.1%), RWC (9%), percentage of root dry biomass (6.2%), chlorophyll a and b content (53.5% and 50%, respectively), total phenol content (50.7%), total flavonoid content (43.3%) and total antioxidant capacity (82%) compared to uninoculated saplings. Also, percentage of aboveground dry biomass and total carotenoid content in inoculated saplings were higher and the proline content decreased than uninoculated saplings under both drought and normal irrigation conditions.
Conclusion: increased in aboveground dry biomass and carotenoid content and decreased in proline content under severe drought stress in inoculated saplings compared to non-inoculated saplings was may be due to reduction of drought stress effects caused by mycorrhiza. Therefore, inoculation of Gleditsia caspica saplings with mycorrhiza fungi before planting in urban landscape is recommended.
