تأثير سيتوكينين بر خصوصيات فيزيولوژيك و صفات مرتبط با عملكرد كينوا تحت شرايط تنش خشكي

The Effect of Cytokinin on Physiological and Related Traits with Yield of Quinoa under Drought Stress Conditions

به ­منظور بررسي تأثير محلول­ پاشي بنزيل­ آمينو­پورين بر خصوصيات فيزيولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد كينوا (رقم 26Q) پژوهشي به­ صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­ هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان در سال زراعي 1396 اجرا گرديد. فاكتورهاي آزمايش شامل آبياري مطلوب (پتانسيل آب خاك 0/4- مگاپاسكال) و تنش خشكي (پتانسيل آب خاك 1/5- مگاپاسكال) به­ عنوان عامل اول و محلول­ پاشي با بنزيل‌آمينوپورين در سه سطح (صفر، 50 و 100 ميكرومولار) به­ عنوان عامل دوم در نظر گرفته شد. تيمار آبياري بر تمام صفات مورد مطالعه به‌جز كلروفيل b و كارتنوئيد اثر معني­داري داشت. تنش خشكي سبب افزايش نشت يوني، پرولين و شاخص برداشت گرديد ولي بر ساير صفات اثر كاهشي داشت. اثر متقابل آبياري و هورمون برصفات مورد ارزيابي به‌جز كلروفيل b، كلروفيل كل، وزن هزاردانه و عملكرد زيست­ توده معني­دار بود. بالاترين عملكرد دانه (215/75 گرم در مترمربع) تحت شرايط مطلوب رطوبتي، در غلظت 50 ميكرومولار و در شرايط تنش خشكي با 149/76 گرم در مترمربع در غلظت 100 ميكرومولار سيتوكينين مشاهده گرديد. بالاترين شاخص برداشت نيز با 25/6 درصد در تيمار خشكي شاهد به‌دست آمد. نتايج نشان داد كه كاربرد سيتوكينين سبب كاهش اثرات تنش در گياه كينوا مي گردد، بنابراين محلول ­پاشي با اين هورمون مي تواند به­ عنوان راه‌كاري جهت افزايش عملكرد كينوا در شرايط تنش خشكي باشد.

In order to investigate the effects of foliar application of 6-benzylaminopurine on physiological traits, yield and yield components of quinoa (cultivar Q26) an factorial experiment has been conducted, based on randomized complete block design with four replications at the research farm of Agriculture Faculty, the University of Zanjan, during cropping seasons of 2017. The experimental factors include optimal irrigation (-0.4 MPa) and drought stress (-1.5 MPa) as primary factor and foliar 6-benzylaminopurine in three levels (0, 50, and 100 μM) as the secondary one. Irrigation treatment has significant effect on all traits, except chlorophyll b and cartenoide. Drought stress increases electrolyte leakage (EL), proline, and Harvest index (HI) though it has a declingin effect on other traits. The effect of irrigation and hormone interaction has been considerable, except for chlorophyll b, total chlorophyll, thousand weight grain, and biomass yield. The highest grain yield (215.75 g.m2) in optimal irrigation is observed in 50 μM and in drought stress condition with 149.76 g.m2, obtained in 100 μM of cytokinin. The maximum harvest index (25.6%) can be observed in the control treatment of drought stress. Results show that applying cytokinin reduces the unfavorable effects on quinoa; therefore, this hormone’s foliar can be a solution to enhance the grain yield of quinoa under drought stress conditions.