پديد آورندگان :
كنفي لسكوكلايه، معصومه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي، ساري، ايران , باقري، نادعلي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي، ساري، ايران , باباييان، جلودار نادعلي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي، ساري، ايران , قاجار سپانلو، مهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي، ساري، ايران
كليدواژه :
باي پلات , برنج , تجزيه كلاستر , كادميوم , مؤلفه‌هاي اصلي
چكيده فارسي :
كادميوم يك آلاينده مهم از فلزات سنگين است كه براي گياهان و حيوانات بسيار سمي است. ﺑﺮﻧﺞ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع ﭘﺮ ﻣﺼﺮف ﻏﻼت در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده در رژﻳـﻢ ﻏـﺬاﻳﻲ ﻣـﺮدم وجود دارد. به منظور بررسي ميزان تحمل ژنوتيپ‌هاي برنج به فلز كادميوم، 40 ژنوتيپ برنج در شرايط هيدروپونيك در مرحله گياهچه‌اي از نظر تحمل به ميزان كادميوم در سطوح مختلف تنشي (شاهد، 100، 200 و 300 ميكرومولار كادميوم) و در يك آزمايش كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح كاملاً تصادفي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل نشان داد كه بين ژنوتيپ‌ها و سطوح تنش از نظر صفات ارزيابي شده تفاوت معني‌داري وجود دارد. از لحاظ جذب كادميوم ژنوتيپ‌هاي مير طارم، سنگ طارم، F12L49-3، 229R و KOSHIHIKARI داراي كمترين مقدار جذب كادميوم بودند. در تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي بر مبناي صفات ارزيابي شده به تنش به ترتيب 70/160، 70/351، 72/641 و 66/305 درصد از تغييرات در سطوح شاهد، 100، 200 و 300 ميكرومولار كادميوم توسط مؤلفه‌هاي اول و دوم قابل توجيه بود. تجزيه خوشه‌اي نيز بر اساس صفات مورد مطالعه در سطوح شاهد، 100، 200 و 300 ميكرومولار كادميوم، ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي را بهترتيب در دو، پنج، سه و دو خوشه گروه‌بندي نمود. در مجموع، بر طبق نمودار تحليل باي‌پلات و تجزيه خوشه‌اي ژنوتيپ‌هاي سنگ طارم، مير طارم، F12L49-3، 229R و KOSHIHIKARI بهعنوان ارقام متحمل به كادميوم و ژنوتيپ‌هاي M30، ARIAS HALUS و Kinan Dang Patong به عنوان ارقام حساس و داراي جذب بالاي كادميوم تعيين شدند. از ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻼﻗﯽ ارﻗﺎم ﻣﺘﺤﻤﻞ و ﺣﺴﺎس ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻔﺮق ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﻧﺘﯿﮑﯽ و ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.
چكيده لاتين :
Cadmium is an important pollutant of heavy metals, which is very toxic to plants and
animals. Rice is the most popular food among Iranians and the presence of heavy metals in trace
level in rice has received special attention because they are directly related to health. In order to
evaluate the tolerance of rice genotypes to cadmium, 40 rice genotypes under hydroponic
conditions were used for seedling tolerance and absorption of cadmium in different levels of
stress (control, 100, 200 and 300 μm cadmium) and in a split plot experiment in a completely
randomized design template was examined. The results showed a significant difference between
genotypes. In terms of cadmium adsorption, genotypes of Mirtarom, Sangtarom, F12L49-3 ،229R
and KOSHIHIKARI had the lowest cadmium adsorption. Principal components analysis based
on the traits evaluated for cadmium show 70.160, 70.357, 72.641 and 66.305 percent of the
changes by the first and second components, respectively, at the control levels of 100, 200 and
300 micromolar of cadmium. Cluster analysis based on the studied traits at control, 100, 200
and 300 micromolar of cadmium classified the genotypes in two, five, three and two clusters,
respectively. In sum, genotypes of Sangtarom, Mirtarom, F12L49-3, 229R and KOSHIHIKARI as
genotypes tolerant to cadmium and genotypes of M30, ARIAS HALUS and Kinan Dang Patong
as genotypes classified as Noncompliant were determined according to biplot analysis and
cluster analysis. The generations obtained from crossing between tolerant and susceptible
cultivars could be used as segregating population in genetic and molecular studies.
