مدل‌سازي تأثير كشت نشايي بر عملكرد و مصرف آب پنبه در شرايط گرگان

Modeling the effect of transplanting on yield and water use of cotton under Gorgan condition

كشت نشايي به‌عنوان روشي براي افزايش عملكرد و كاهش نياز آبياري مطرح است. به‌منظور شبيه‌سازي كشت نشايي ابتدا پارامترهاي مربوط به رشد گياهچه پنبه در يك آزمايش گلخانه ­اي به صورت فاكتوريل در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1397 اندازه‌گيري شدند. سپس اين پارامترها در مدل SSM-iCrop2 استفاده شده و تأثير كشت نشايي با چهار اندازه گياهچه (براساس سطح برگ 17، 22، 27 و 37 سانتي‌مترمربع در بوته) در چهار تاريخ كاشت (15 خردادماه، 1 تيرماه، 15 تيرماه و 30 تيرماه) شبيه­ سازي و ارزيابي گرديد. نتايج نشان داد كه در تاريخ كاشت زود، كشت نشايي موجب 43 تا 49 روز زودرسي محصول شده (خالي‌شدن زودتر زمين)، اما تأثير معني‌داري بر مقادير عملكرد (از 164 تا 354 گرم در مترمربع) و ميزان نياز آب خالص آبياري (213 تا 613 ميلي‌متر) نداشت. در تاريخ كاشت معمول (1 تيرماه) كشت نشايي باعث 27 تا 38 روز زودرسي محصول شد، در­حالي­ كه كشت بذري در اين تاريخ كاشت تا اول آذرماه قابل‌برداشت نبوده و باعث اختلال در كشت محصول بعدي شد. در اين تاريخ كاشت نيز همانند كشت زود، كشت نشايي تأثير معني‌داري بر مقدار عملكرد (از 444 تا 452 گرم بر مترمربع) و نياز آبي (299 تا 308 متر) نداشت. در تاريخ كاشت دير نيز كشت بذري تا اول آذرماه قابل برداشت نبود، ولي كشت نشايي با چهار اندازه گياهچه بين يك تا پنج روز موجب زودرسي نسبت به كشت بذري شد. در اين تاريخ كاشت، كشت نشايي تأثير معني­داري بر مقدار عملكرد (361 تا 441 گرم در مترمربع) داشت ولي ميزان نياز آبياري خالص (271 تا 300 ميلي‌متر) تحت تأثير كشت نشايي قرار نگرفت. نتيجه‌گيري شد كه كشت نشايي موجب كاهش نياز آبياري نمي­ شود، در تاريخ كاشت زود باعث افزايش عملكرد نمي‌شود، ولي تاريخ كاشت­ هاي 1 و 15 تيرماه كه كشت بذري قبل از اول آذرماه قابل‌برداشت نيست، كشت پنبه را ممكن مي‌سازد. در تاريخ كاشت 30 تيرماه كشت بذري و نشايي هر دو موجب اختلال در كشت محصول بعدي مي‌شوند و قابل‌استفاده نيستند. در هيچ‌يك از تاريخ‌هاي كاشت، كشت نشايي به‌دليل هزينه زياد آن، به لحاظ اقتصادي قابل‌توصيه نيست.

In order to simulate transplantation, the parameters related to cotton seedling growth are firstly measured in a factorial experiment in a randomized complete block design at Gorgan University of agricultural sciences and natural resources within 2018. The parameters are then utilized in SSM-iCrop2 Model. In the simulation section, four seedling size based on the leaf area (namely 17, 22, 27, and 37 cm-2 per plant) are evaluated in 4 planting dates (15 June, 1 July, 15 July, and 30 July). Results show that in early planting date, seedling transplantation rushes the process of crop maturation for 43 to 49 days. However, this has had no significant effect on yield values (from 453 to 461 g/m2) and net water requirement (312 to 316 mm). The usual sowing date causes the crop to mature between 27 and 38 days (earlier vacant land), whereas seed sowing at this planting date impairs the subsequent crop cultivation. At this planting date, as in early planting, transplanting has no strong effect on the yield (from 444 to 452 g/m2) and water requirement (299 to 308 mm). In a late planting date, seedling transplanting with four seedling sizes between 1 and 5 days results in premature seed germination, even though seed cultivation impairs subsequent planting. At this planting date, transplanting has a noticeable effect on the yield (361 to 441 g/m2), but the amount of pure irrigation (271 to 300 mm) remains unaffected by transplanting.