تعيين ميزان تحمل هيبريد هاي حاصل از تلاقي ارقام تجاري سيب زميني به شرايط مختلف كم آبي در استان اردبيل

به منظور تعيين ميزان تحمل هيبريدهاي حاصل از تلاقي ارقام تجاري سيب ­زميني به شرايط مختلف كم آبي در استان اردبيل آزمايشي در دو سال به صورت اسپليت پلات برپايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي و در سه تكرار انجام گرفت. فاكتور اصلي شامل سه سطح آبياري (100، 85 و 70 درصد نياز آبي گياه) و فاكتور فرعي شامل 12 جمعيت سيبزميني بود اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه از نظر سطوح آبياري، ژنوتيپ و اثر متقابل سطوح ابياري در ژنوتيپ از نظر عملكرد غده اختلاف معني‌داري در سطوح احتمال 1 و 5 درصد وجود داشت. در اين بررسي در شرايط آبياري نرمال بالاترين عملكرد غده با ميانگين 53/6 تن در هكتار مربوط به R12 (♀Luca × Esprit♂) بود و كمترين عملكرد غده با ميانگين 28/9 تن در هكتار مربوط به S34 (♂Esprit × Agria♀) بود. بيشترين عملكرد غده در شرايط تنش 85 و 70 درصد آب قابل استفاده به ترتيب با ميانگين­هاي 40/3 و 35/5 تن در هكتار مربوط به S14 (♂Luca × Esprit♀) و كمترين عملكرد غده در شرايط سطوح آبياري 85 و 70 درصد آب قابل استفاده به ترتيب با ميانگين­هاي 20/02 و 18/7 تن در هكتار مربوط به S34 (♂Esprit × Agria♀) بود. بين ميزان عملكرد غده در شرايط آبياري نرمال (100 درصد آب قابل استفاده) و تنش كم­آبي ملايم و شديد (85 و 70 درصد آب قابل استفاده) با شاخص MP, GMP, TOL و STI همبستگي مثبت و معني­داري بدست آمد. البته بين ميزان عملكرد غده در شرايط تنش ملايم و شديد (85 و 70 درصد آب قابل استفاده) با شاخص حساسيت به تنش (SSI) همبستگي منفي و غيرمعني­دار وجود داشت. در مقابل بين شاخص SSI و TOL همبستگي مثبت و معني­دار در سطح احتمال 5 درصد مشاهده گرديد. ضرايب عامل­ها در صفات مورد مطالعه براي تيمارهاي مورد بررسي بين صفات كمي و كيفي هيبريدهاي حاصل از تلاقي ارقام تجاري سيب­زميني نشان داد كه در شرايط تنش نرمال (85 درصد آب قابل استفاده) چهار عامل در مجموع 86/508 درصد از كل تغييرات را تبيين نمودند و هيبريد­هاي S24 (♂Banba × Agria♀)، S14 (♂Luca × Esprit♀)، R24 (♀Banba × Agria♂) و S23 (♂Banba × Esprit♀) از نظر عامل اول كه عامل صفات موثر بر عملكرد و دوم عامل ساختاري نسبت به هيبريدهاي ديگر ارزش بيشتري داشتند. همچنين در شرايط تنش شديد (70 درصد آب قابل استفاده) كه چهار عامل 87/45 درصد كل تغييرات را تبيين نمودند، هيبريد­هايS13 (♀Luca× Esprit♂)، R24 (♀Banba × Agria♂) و S23 (♂Banba × Esprit♀) از نظر عامل اول كه عامل صفات موثر بر عملكرد و دوم عامل ساختاري نسبت به هيبريدهاي ديگر ارزش بيشتري داشتند.

An experiment was conducted in split plot based on randomized complete block design with three replicates in the greenhouse of Zar Gostar Arta Agricultural Company for 2 years in order to determine the tolerance of hybrids from combination of potato cultivars to different dehydration conditions in Ardebil province. The main factor included three levels of irrigation (100, 85 and 70% of plant water requirement) and the sub factor included 12 potato cultivars. The results showed that there was a significant difference between irrigation levels, genotypes and the interaction of irrigation levels on genotype in terms of tuber yield at 1 and 5% probability levels. In this study, under normal irrigation conditions, R12 (Luca × Esprit) had the highest average of tuber yield by (53.6 ton/ha) and S34 (Esprit × Agria) and had the lowest average of tuber yield by 28.9 ton / ha. S14 (Luca × Esprit) had the highest average of tuber yield by 40.3 and 35.5 (ton/ha) respectively, in the stress condition of 85 and 70% of usable water and S34 (Esprit × Agria) had the lowest average of tuber yield by 40.3 and 35.5 (ton/ha) respectively, under irrigation levels of 85 and 70% of usable water. There was a significant and positive correlation between tuber yield under normal irrigation condition (100% usable water) and mild and severe water dehydration stress (85 and 70% usable water) with MP, GMP, TOL and STI indicator. However, there was a negative and significant correlation between tuber yield and indicator of sensitivity to stress (SSI) under mild and severe stress conditions (85 and 70% of usable water). There was a positive and significant correlation between SSI index and TOL at 5% probability level. Factor coefficients in the studied traits for the studied treatments between quantitative and qualitative traits of hybrids obtained from potato cultivars composition showed that four factors explained 86.508% of total changes under normal stress conditions (85% of usable water) and S24 (Banba × Agria) ،S14 (Luca × Esprit) ،R24 (Banba × Agria)and S23 (Banba × Esprit) were more valuable than other hybrids in terms of effective traits on yield factor and structural factor.