بررسي خدمات كتابخانه‌اي براي نابينايان و كم‌بينايان در كتابخانه‌هاي عمومي ايران و ارائه راهكارهاي پيشنهادي به آنها

مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف تبيين خدمات كتابخانه‌اي به نابينايان و كم‌بينايان، و ارائه راهكارهاي پيشنهادي به كتابخانه‌هاي عمومي ايران انجام شد. روش‌شناسي: اين پژوهش از لحاظ ماهيت و هدف، يك پژوهش كاربردي بوده، و با استفاده از روش پيمايشي‌ ـ‌ تحليلي انجام شد. جامعه پژوهش را كتابداران و مديران 46 كتابخانه عمومي زير نظر نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور كه داراي بخش نابينايان و كم‌بينايان و خدمات ويژه آنها بودند، تشكيل مي‌دادند. ابزار گردآوري داده‌ها، دو پرسشنامه طراحي شده توسط پژوهشگر، يكي ويژه كتابداران بخش ياد شده، و ديگري ويژه مديران اين كتابخانه‌ها بود كه بر مبناي استاندارد خدمات كتابخانه‌هاي عمومي براي نابينايان و كم‌بينايان تدوين‌شده توسط نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در سال 1395 بود. براي تجزيه‌وتحليل دادها از آمار توصيفي و استنباطي استفاده شد. يافته ‏ها: نتايج آزمون فرض برابري ميانگين نشان داد، با توجه به اينكه سطح معني‌داري كمتر از 0.05 و كرانه‌هاي اختلاف ميانگين براي متغيرهاي «خدمات ويژه نابينايان و كم‌بينايان، وضعيت تأمين منابع اطلاعاتي و وضعيت نيروي انساني شاغل در كتابخانه‌هاي عمومي ايران» مثبت است، اين متغيرها بيشتر از حد متوسط از استاندارد تبعيت مي‌كنند. همچنين براي متغيرهاي «ساختمان، تجهيزات، سخت‌افزار و نرم‌افزارهاي بخش نابينايان و كم‌بينايان در كتابخانه‌هاي عمومي ايران» سطح معني‌داري كمتر از 0.05 است و كرانه‌هاي منفي اختلاف ميانگين نشان داد اين متغيرها، كمتر از حد متوسط تابع استاندارد هستند. نتيجه: بر مبناي يافته‌هاي پژوهش، ضرورت همخواني بيشتري با استاندارد مبناي پژوهش، به‌ويژه در بخش ساختمان و تجهيزات وجود دارد. به نظر مي‌رسد، افزون بر تدوين استاندارد، ضمانت اجرايي پياده‌سازي استاندارد از سوي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور ضروري بوده، و در بهبود خدمات به نابينايان و كم‌بينايان كمك شاياني خواهد نمود.