مديريت كلان‌داده مبتني بر رايانش‌ابري در كتابخانه‌هاي دانشگاه‌هاي سطح اول ايران

هدف: كلان‌داده مجموعه داده‌هايي است كه با برخورداري از ويژگي‌‌هايي خاص، از طريق سيستم‌هاي نرم‌افزاري معمول امكان ذخيره‌سازي، مديريت و پردازش آنها وجود ندارد. رايانش‌ابري مجموعه‌اي از منابع مجازي‌سازي شده با قابليت دسترسي و استفاده‌ آسان است. فناوري ذخيره‌سازي بر مبناي ابر قادر به مديريت مؤثر كلان‌داده‌ها است. هدف اين پژوهش تعيين وضعيت موجود مديريت كلان‌داده‌هاي كتابخانه‌اي مبتني بر رايانش‌ابري و رتبه‌بندي مؤلفه‌هاي آن در كتابخانه‌هاي دانشگاه‌هاي سطح اول ايران است. روش‌شناسي: پژوهش حاضر، از نوع مطالعات كاربردي و از نظر ماهيت، روش و كنترل متغير‌ها در زمره‌ تحقيقات توصيفي است. جامعه آماري شامل كليه كتابداران شاغل در كتابخانه‌هاي دانشگاه‌هاي سطح اول ايران به تعداد 520 نفر است. پرسشنامه به‌صورت الكترونيكي در اختيار پاسخگويان قرار گرفت و در مجموع 393 پرسشنامه دريافت و مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه‌ محقق ساخته كه با بررسي مطالعات پيشين شش مولفه‌ اصلي مؤثر بر مديريت كلان داده‌هاي كتابخانه‌اي مبتني بر رايانش‌ابري شامل نيروي انساني، سازمان، زير ساختار، مسائل اقتصادي، فرهنگ و مديريت داده شناسايي شد كه از طريق تحليل عاملي تأييدي، روايي آن تأييد شد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌‌ها از آمار توصيفي و استنباطي و نرم‌افزار‌هاي اس. پي. اس. اس22  و آموس 22 استفاده شد. يافته‌ها: وضعيت موجود مديريت كلان‌داده‌هاي كتابخانه‌اي مبتني بر رايانش‌ابري در كتابخانه‌هاي دانشگاه‌هاي سطح اول ايران از ديدگاه كتابداران، با ميانگين 23.582 و انحراف استاندارد 7.655 معادل 0.41730-، نامطلوب ارزيابي شد. رتبه‌بندي مؤلفه‌هاي وضعيت موجود از قوت به ضعف به ترتيب 1. نيروي انساني با ميزان بار عاملي 64/.، 2. مسائل اقتصادي با ميزان بار عاملي 0.60، 3. زيرساختار با ميزان بار عاملي 0.59، 4. مديريت داده با ميزان بار عاملي 0.58، 5. فرهنگ با ميزان بار عاملي 0.57، 6. سازمان با ميزان بار عاملي 0.52 قرار دارند. نتيجه‌: كتابداران به واسطه‌ درگيري روزمره‌شان با حجم بسيار بالاي داده، عملا با كلان‌داده‌ها درگير هستند. تطابق متوسط بودجه اين كتابخانه‌ها با نياز‌هاي فعلي و تأمين هزينه‌هاي لازم براي ديجيتال‌سازي منابع و وجود زير ساختار‌هاي قانوني سخت افزاري و نرم‌افزاري مناسب، راه را براي انجام اقدامات لازم براي بهره‌برداري از سرويس‌هاي ذخيره‌سازي مبتني بر ابر را هموار مي‌كند. اغلب كتابداران ضمن درك فرهنگ دسترسي آزاد به اطلاعات، اهميت ارائه‌ داده‌هاي تحليل شده به مراجعين را درك كرده اما درك مراجعين از دريافت چنين داده‌هايي در حد متوسط مي‌باشد. آگاهي و درك پايين مسئولين و عدم تمايل به تعامل و همكاري با سازمان‌هاي فعال در اين حوزه، محيط پايداري را جهت كار با كلان‌داده‌ها و ارائه خدمات بر مبناي آنها را فراهم نمي‌كند.