كاني شناسي و زمين شيمي عناصر اصلي و جزئي پهنه دگرساني آرژيليك محدوده كمر، شمال‌ باختر ايران

عملكرد فرآيندهاي دگرساني بر توف‌هاي ائوسن در محدوده كمر (جنوب استان اردبيل، پهنه طارم - هشتجين) موجب تشكيل زون دگرساني آرژيليك گسترده‌اي شده است. هدف از اين مطالعه، تعيين عوامل كنترل‌كننده دگرساني آرژيليك با استفاده از مطالعات كاني‌شناسي و شاخص‌هاي شيميايي دگرساني است. كاني‌هاي كوارتز،كائولينيت، موسكويت (از نوع سريسيت)، روتيل، آناتاز، ايليت، دياسپور، آلونيت، آلبيت، كلينوكلر، جاروسيت، ژيپس، پيريت، اورتوكلاز و دولوميت، كاني‌هاي زون آرژيليك هستند. كاني‌سازي سولفيدي شامل پيريت (به طور غالب)، كالكوپيريت، بورنيت، كالكوسيت، گالن و اسفالريت مي‌باشد. شاخص شيميايي دگرساني(CIA) از 51/55 تا 74/3 درصد و شاخص كاني‌شناسي دگرساني (MI) از 8/22 تا 48/3 درصد در تغيير مي باشد كه بيانگر شدت دگرساني حدواسط تا بالاي كاني‌هاي فلدسپار است. مقدار شاخص مافيك دگرساني((MIA‌(O) نيز از 55/88 تا 87/48 درصد در تغيير بوده و نشان‌دهنده دگرساني كاني‌هاي فرومنيزين (پيروكسن و آمفيبول) موجود در توف‌ها مي‌باشد. مسير دگرساني كاني‌ها در نمودار شاخص دگرساني ايشي كاوا (AI) در برابر شاخص پيريت-كربنات-كلريت (CCPI)،كلريت-پيريت-سريسيت است. اكسيدهاي اصلي Na^2O CaO~ FeO MgO Al^2O^3 با تغيير جرم منفي،P^2O^5 و MnO بدون تغيير جرم و SO^3 غني شده است. استرانسيم (Sr) بيشترين تهي شدگي، Co, Ni, Zr, Sb, Sc, Au, Cu و Y تهي شدگي، Cr, V, La, Ce و Nd تهي شدگي و تثبيت، عناصر Nb و Mo غني شدگي و عنصر As بيشترين غني شدگي را نشان مي دهند. تهي‌شدگي بيشتر عناصر و از جمله برخي عناصر نامتحرك (Zr، Y، V و LREEs ،Al^2O^3)، حضور كاني‌هاي نشان‌دهنده ph اسيدي مانند جاروسيت و آلونيت و كاني‌هاي حرارت بالا مانند روتيل و آناتاز، وجود كوارتز حفره‌‌اي در برخي مناطق دگرسان شده و غني شدگي همزمان As، Sb و Mo در زون دگرسان شده آرژيليكي كمر، داراي مشابهت‌هايي با دگرساني‌هاي سيال داغ كانسارهاي اپي‌ترمال سولفيداسيون بالا مي‌باشد.