كليدواژه :
فارابي , قصدمندي ذهن , نسبت ذهن و عين , معقولات ثانيه
چكيده فارسي :
بحث از ذهن و عين و نسبت ميان اين دو، گذشته از رواج آن در فلسفه متقدم به ويژه فلسفه اسلامي، از مباحث جديد در فلسفه و معرفت شناسي نيز مي باشد. در نوشتار حاضر، در ذيل اين مبحث، به مسايل مهم و كليدي همچون قصدمندي ذهن، نسبت ذهن و عين، و نهايتا معقولات يا مفاهيم ثانيه از منظر فارابي پرداخته خواهد شد. فارابي در آثار و متون مختلف خويش، كمابيش به بحث از مسايل فوق توجه داشته است. مي توان از آثار و متون وي چنين استنباط كرد كه او در بحث از قصدمندي ذهن، معرفت (ذهن) را ناظر به متعلق آن (عين) دانسته؛ همچنين تبيين قابل توجهي از نسبت ذهن و عين يا به تعبيري عالم و معلوم به دست داده؛ و براي نخستين بار در فلسفه اسلامي به معقولات ثانيه توجه كرده و آشكارا آنها را از معقولات اوليه تفكيك نموده است؛ هرچند متعرض معقولات ثانيه فلسفي كه نزد فلاسفه اسلامي بعدي خلاء ذهن و عين را پرمي كنند، نشده است. فارابي در عمده اين مباحث، نقش اعداد و زمينه سازي داشته، از اين جهت بر فلاسفه اسلامي بعدي ازجمله ابن سينا، نصيرالدين طوسي و صدرالمتالهين تاثير گذاشته است.
چكيده لاتين :
The discussion of mind and reality and the relation between the two, apart from its prevalence in earlier philosophy, especially Islamic philosophy, is also one of the new debates in philosophy and epistemology. In the present article, below the debate, we will deal with the key issues such as intentionality, the relation between mind and reality, and ultimately the secondary concepts from Farabi’s perspective. Farabi in his various works and texts has been more or less consider to the discussion of the above issues. From his works and texts can be deduced that in his discussion of intentionality, he views knowledge (mind) as belonging to reality; he also gives a considerable explanation of the relation between mind and reality or , in another words, knower and known; and for the first time in Islamic philosophy, he has considered secondary concepts and has clearly distinguished them from primary concepts, though he has not been deal with philosophical secondary concepts which fills the void of mind and reality. Farabi has been preparing in these discussions, and from this point, influencing later Islamic philosophers such as Ibn-e Sina, Nasir ul-Din Tusi, and Sadr ul-Mutaallehin.
