پديد آورندگان :
صارمي راد، علي داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ ﮐﺮج - ﮔﺮوه زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت - ﺑﺎﺷﮕﺎه ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺟﻮان، ﮐﺮج، اﯾﺮا , عباسي، سميرا داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺎﻫﺪ - ﮔﺮوه زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت، ﺗﻬﺮان، اﯾﺮان , مصطفوي، خداداد داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ ﮐﺮج - ﮔﺮوه زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت، ﮐﺮج، اﯾﺮان
كليدواژه :
تركيب‌پذيري , توارث , ژن , گندم , نسل , GGE باي‌پلات
چكيده فارسي :
به‌منظور برآورد اجزاي ژنتيكي عملكرد دانه و برخي صفات اگرو- مورفولوژيكي در گندم نان، هفت رقم شامل هامون، الموت، C-84-12، گاسپارد، قدس، مغان 1 و افشار در قالب آزمايش تلاقي دي‌آلل يك‌طرفه ارزيابي شدند. والدين و هيبريدهاي حاصل از تلاقي دي‌آلل يك‌طرفه آن‌ها (21 هيبريد) طي سال زراعي 1398-1397 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفتند. اثر ژنوتيپ براي صفات عملكرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول پدانكل، طول سنبله، طول ريشك و قطر ساقه معني‌دار شد. ميانگين مربعات تركيب‌پذيري عمومي براي تمامي صفات به‌جز قطر ساقه معني‌دار بود. ميانگين مربعات تركيب‌پذيري خصوصي براي صفات عملكرد دانه، وزن هزار دانه، طول پدانكل، طول سنبله، طول ريشك و قطر ساقه معني‌دار و براي صفت ارتفاع بوته غير معني‌دار شد. تركيب‌پذيري عمومي رقم گاسپارد براي صفت عملكرد دانه مثبت و معني‌دار بود. در رابطه با عملكرد دانه تركيب‌پذيري خصوصي هيبريدهاي هامون × C-84-12، الموت × مغان 1، الموت × افشار، C-84-12 × مغان 1 و گاسپارد × قدس مثبت و معني‌دار و تركيب‌پذيري خصوصي هيبريدهاي هامون × افشار و گاسپارد × C-84-12 منفي و معني‌دار بود. نمودار GGE باي‌پلات دو گروه هتروتيك مشخص نمود كه گروه اول شامل ارقام هامون، مغان 1 و افشار و گروه دوم شامل ارقام الموت، C-84-12، گاسپارد و قدس بود. با توجه به وجود اثرات افزايشي در مواد گياهي تحت مطالعه و اثر تجمعي در توارث ژن‌ها به نسل بعد، اين امكان وجود دارد كه از طريق گزينش در نسل‌هاي اوليه براي افزايش عملكرد مفيد واقع شود.
چكيده لاتين :
In order to investigate grain yield and some of the agro- morphological traits genetical
characterization in bread wheat, seven cultivars of wheat including Hamun, Alamut, C-84-12,
Gaspard, Ghods, Moghan 1 and Afshar were evaluated in a one-way diallel cross experiment.
Parents and hybrids resulting from their one-way dial cross (21 hybrids) during the 2018-2019
crop year were studied in a randomized complete block design with three replications. Analysis
of variance related to genotype effect was significant for grain yield, 1000-kenal weight, plant
height, peduncle length, spike length, awn length and stem diameter. The general combining
ability of Gaspard cultivar was positive and significant for grain yield. Regarding grain yield,
the specific combining ability of Hamun × C-84-12, Alamut × Moghan 1, Alamut × Afshar, C-
84-12 × Moghan 1 and Gaspard × Ghods were positive and significant and the specific
combining ability of Hamun × Afshar and Gaspard × C-84-12 hybrids were negative and
significant. GGE biplot showed two heterotic groups, the first group including Hamun, Moghan
1 and Afshar cultivars and the second group including Alamut, C-84-12, Gaspard and Ghods
cultivars. Due to the additive effects in the studied plant materials and the cumulative effect on
the inheritance of genes to the next generation, it is possible that through selection in the first
generations to be useful to increase yield.
