بررسي اثر تنش كم آبي بر عملكرد دانه و اسيد هاي چرب روغن دانه هيبريدهاي آفتابگردان

Investigating of water deficit stress effect on yield and fatty acids of sunflower hybrids seed oil

تأثير تنش كم‌آبي بر كيفيت روغن و عملكرد دانه 11 ژنوتيپ هيبريد آفتابگردان در كرج در سال­ هاي 1391 و 1392 بررسي شد. به اين منظور سه آزمايش جداگانه در قالب طرح بلوك ­هاي كامل تصادفي در سه تكرار براي اعمال تيمارهاي تنش كم‌آبي در نظر گرفته شد. آزمايش ­هاي آبياري مطلوب، تنش متوسط و شديد به ­ترتيب براساس 60، 120 و 180 ميلي­ متر تبخير از تشت تبخير كلاس A انجام گرفت. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه در شرايط تنش متوسط و شديد با كاهش 18 و 33 درصد مواجه شد. عملكرد دانه و درصد روغن تحت تأثير ژنوتيپ و اثر متقابل سال و تنش قرار داشتند. هيبريد برزگر با متوسط 2846 كيلوگرم در هكتار بيش‌ترين عملكرد دانه را داشت. هم‌چنين با 43/65 درصد روغن در گروه برتر قرار گرفت. پاسخ هيبريدها از نظر عملكرد دانه و درصد روغن تحت تأثير شرايط محيطي دو سال آزمايش قرار گرفت. اسيدهاي چرب اولئيك و لينولئيك اسيد تحت تأثير تيمار تنش قرار نگرفتند. اما همبستگي منفي قوي بين اسيدهاي چرب اولئيك و لينولئيك وجود داشت. ارقام هايسان 25 و سيرنا براي توليد روغن با اسيد اولئيك بالاتر و برزگر و R-43×G6 براي توليد روغن با اسيد چرب لينولئيك بالاتر مناسب مي ­باشند.

The effect of water deficit stress has been evaluated on oil quality and yield of 11 sunflower hybrids in Karaj during 2012 and 2013. Three separate experiments have been carried out as the base of randomized complete block design with three replications to apply water deficit stress treatments. Irrigation of control, mild, and severe stress treatments are performed on the base of 60, 120, and 180 mm evaporation from Class A evaporation pan, respectively. Results show that seed yield has decreased about 18% and 33% in mild and sever water deficit stresses, respectively. Yield and oil percentage are affected by hybrids and the interaction of year and stress. Barzegar hybrid, with an average of 2846 kg/ha, has had the highest grain yield. It is also in the top group with 43.65% oil. Yield and seed oil percentage are affected by environmental conditions of years, while water deficict stress has no significant effect on oleic and linoleic acids. However, there is a strong negative correlation between oleic and linoleic acids. Hysun 25 and Sirena cultivars are suitable for oil production with higher oleic acid and Barzegar and G6×R-43 are suitable for oil production with higher linoleic acid.