پديد آورندگان :
غلامحسيني، مجيد سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج , حبيب زاده، فرهاد دانشگاه بين‌المللي امام خميني(ره) - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه ژنتيك و به نژادي گياهي، قزوين , همتي، پريسا سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج
كليدواژه :
تراكم طولي ريشه , عمق ريشه , نسبت ريشه به اندام هوايي , وزن خشك اندام هوايي , وزن خشك ريشه
چكيده فارسي :
بخش مهمي از موفقيت توليد در مناطق داراي تنش خشكي به جذب مؤثر آب توسط سيستم ريشه اي كارآمد وابسته است. به‌منظور بررسي تأثير تيمارهاي آبياري بر صفات ريشه و اندام هوايي ژنوتيپهاي كنجد (.Sesamum indicum L)، آزمايشي در مزارع تحقيقاتي مؤسسه اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج طي سال‌هاي 1396 و 1397 انجام شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. در اين پژوهش پنج ژنوتيپ گياه كنجد در دو رژيم آبياري شامل آبياري كامل و كم‌آبياري (تنش خشكي) از نظر سيستم ريشه اي و صفات مرتبط با اندام هوايي موردبررسي قرارگرفتند. نتايج نشان داد بين ژنوتيپ ها و رژيم هاي آبياري از نظر صفات ريشه و اندام هوايي اختلاف معنيداري وجود دارد. در تمامي ژنوتيپ ها تراكم طولي ريشه در تيمار آبياري كامل و در لايه بالايي خاك (عمق صفر تا 30 سانتي‌متري) در مقايسه با تيمار تنش بيش‌تر بود. علاوه بر اين با اعمال تنش خشكي، عمق ريشه در تمامي ژنوتيپ ها به‌طور متوسط 30 درصد افزايش يافت. در مقابل، وزن خشك ريشه در ارقام داراب يك، دشتستان دو و ناز تك‌شاخه به‌ترتيب 15 درصد، 16 درصد و 22 درصد كاهش و در ژنوتيپ هاي ناشكوفاي آمريكايي، توده سوداني و اولتان به‌ترتيب 7 درصد، 10 درصد و 1 درصد افزايش يافت. از طرف ديگر بيش‌ترين مقدار وزن خشك تك‌بوته در ژنوتيپ ناشكوفاي آمريكايي (39 گرم) و كم‌ترين آن در رقم ناز تك‌شاخه (22 گرم) مشاهده شد. به‌عنوان جمع بندي نهايي نتايج نشان داد ژنوتيپ ناشكوفاي آمريكايي كه از لحاظ ويژگي هاي ريشه از جمله عمق ريشه و تراكم طولي ريشه در مقايسه با ساير ارقام برتر بود، علاوه بر اين‌كه وزن خشك تك‌بوته بيش‌تري داشت، حداقل كاهش وزن خشك را در شرايط تنش نشان داد.
چكيده لاتين :
In dry regions, root systems play a major role in controlling plant growth and yield, thanks to their importance in water absorption. In order to investigate the effect of irrigation regimes on root and shoot traits of sesame (Sesamum indicum L.) genotypes, a field experiment has been conducted in Karaj, at Seed and Plant Improvement Institute, during 2017 and 2018. A factorial experiment has been laid out in a completely-randomized design with four replications. This study deals with five genotypes of sesame in two irrigation regimes, including full and low (drought stress) irrigation treatments in terms of root and shoot-related traits. Results show that there have been significant differences between genotypes and irrigation regimes for root and shoot traits. In all genotypes, root length density is higher in full irrigation treatment as well as the upper soil layer (0 to 30 cm deep), compared to stress treatment. In addition, under drought stress conditions root depth increases (by 30% in average) in all genotypes. In contrast, root dry weight has decreased in Dashtestan 2 (15 %), Darab 1 (16 %), and Naz (22 %), and increased in Oltan (1 %), USA-ns 96 (7 %), and Sodan 94 (10 ) genotypes. On the other hand, the highest amount of shoot dry weight belongs to the USA-ns 96 genotype (39 g), and the lowest to Naz cultivar (22 g). Finally, results show that USA-ns 96 genotype, being superior in terms of root characteristics such as root depth and root length density compared to other genotypes, in addition to having more shoot dry weight, show the least dry weight loss under stress conditions.
