بررسي وابستگي روان‌شناختي اخلاق به دين با روش تجربي مطالعه موردي در همدان

دين و اخلاق دو حوزه تأثيرگذار بر جوامع انساني است. فيلسوفان اخلاق، چهار گونه رابطه و وابستگي اخلاق و دين را مطرح كرده‌اند: وابستگي معناشناختي، وابستگي وجود شناختي، وابستگي معرفت‌شناختي و وابستگي روان‌شناختي. هدف از اين پژوهش نوع چهارم ارتباط است؛ پس‌‌‌‌‌‌‌‌ پرسش ما اين است كه آيا دين و باورهاي ديني مي توانند محركي قوي براي زيست اخلاقي به شمار آيند؟روش اين مقاله براي رسيدن به پاسخ واقعي استفاده از تحقيق آماري و ميداني است؛ لذا ما تعدادي از دانشجويان دختر و پسر دانشگاه‌هاي آزاد و فرهنگيان شهر همدان را گروه نمونه پژوهش خود قرار داديم؛ تمامي آزمودني‌ها را با دوآزمون «جهت‌گيري مذهبي بر اساس دين اسلام» و پرسشنامه «بنيان‌‌هاي اخلاقي هايت وگراهام» بررسي كرديم و نتايج آزمون پس از نمره‌گذاري مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. يافته‌ها نشان داد كه بين نگرش مذهبي و دين‌داري با انگيزه‌هاي اخلاقي رابطه‌ مستقيمي وجود دارد: يعني هرچه باور و اعتقاد شخص عميق‌‌‌تر شده، باور مذهبي او به ايمان تبديل گشته و شخص از مرحله شناختي و نظري دين به مرحله عملي ودينداري وارد آيد، انگيزه‌هاي اخلاقي او نيز بيشتر شده و شخص زيست اخلاقي آشكارتري خواهد داشت. لذا نتيجه تحقيق بيانگر اين مهم است كه مذهب دروني شده و دين‌داري براي اخلاقي زيستن نقش بسزايي ايفا مي‌كند.