اثر سطوح آبياري و حاصلخيزكننده‌هاي خاك بر اجزاي عملكرد و عملكرد دانه و موسيلاژ گياه دارويي بالنگوي شهري (Lallemantia royleana Benth.) در شرايط آب‌و‌هوايي تربت جام

بالنگوي شهري با نام علمي (Lallemantia royleana Benth.)، گياهي دارويي از خانواده نعناعيان است كه علاوه‌بر مصارف دارويي، كاربردهاي فراواني در صنايع غذايي و بهداشتي دارد. اين آزمايش با هدف بررسي اثر سطوح آبياري و كودهاي آلي بر عملكرد دانه و برخي ويژگي‌هاي كيفي دانه بالنگوي شهري به‌صورت اسپليت پلات بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي تربت جام در سال زراعي 98-1397 انجام شد. عامل كرت اصلي چهار سطح آبياري با استفاده از تشتك تبخير (35 (به‌عنوان شاهد)، 53، 71 و 89 ميلي متر) و عامل كرت فرعي، چهار نوع حاصلخيزكننده خاك برابر با 10 تن در هكتار (بدون مصرف كود (شاهد)، كود دامي از نوع گاوي پوسيده، كمپوست قارچ و كمپوست زباله شهري) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، طول ريشه، عملكرد بيولوژيك، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملكرد دانه در بوته، درصد موسيلاژ، فاكتور تورم (ميلي‌متر) و عملكرد موسيلاژ بود. نتايج نشان داد كه اثر سطوح آبياري و مصرف حاصلخيزكننده هاي خاك تأثير معني داري بر صفات كمّي و كيفي گياه بالنگوي شهري داشت. بيشترين و كمترين عملكرد دانه بر اساس سطوح آبياري به‌ترتيب مربوط به تبخير روزانه 35 ميلي متر (2.20 گرم در بوته) و 89 ميلي متر (1.45 گرم در بوته) بود. در مقايسه حاصلخيزكننده هاي خاك بيشترين و كمترين مقدار عملكرد دانه به‌ترتيب مربوط به مصرف كود گاوي (2.35 گرم در بوته) و شاهد (1.33 گرم در بوته) بود. همچنين بيشترين عملكرد موسيلاژ (33.72 گرم بر مترمربع) از تيمار تبخير روزانه 35 ميلي متر و مصرف كود گاوي و كمترين مقدار (15.26 گرم بر مترمربع) از تيمار تبخير روزانه 89 ميلي متر و بدون مصرف كود به‌دست آمد. بالاتر بودن عملكرد موسيلاژ در تيمار تبخير روزانه 35 ميلي متر و مصرف كود گاوي مربوط به عملكرد دانه بالاتر در اين تيمار مي باشد. بر اساس نتايج اين مطالعه به‌منظور به‌دست آوردن حداكثر عملكرد كمّي و كيفي در گياه بالنگوي شهري در شرايط آب‌وهوايي تربت جام، سطح آبياري بر اساس تبخير روزانه 35 ميلي متر همراه با مصرف كود گاوي توصيه مي گردد.