معرفي و كاربست روش «الگوپردازي بنيادين» در مطالعات سبك زندگي اسلامي

براي ارائۀ مدل‌هاي روزآمد سبك زندگي اسلامي، به رويكردهاي پژوهشي مسئله‌محور و اكتشافي نيازمنديم؛ چراكه روش‌هاي سنتي مطالعه‌هاي اسلامي به‌تنهايي توان پاسخگويي به اين نياز را ندارند. در مقالۀ پيش‌رو، با رويكردي تحليلي‌توصيفي، به معرفي روشي ميان‌رشته‌اي، به‌منظور به‌كارگيري در الگوپردازي سبك زندگي اسلامي پرداخته شده است. روش پايه‌ در اين پژوهش، روش كيفي نويني است كه با روش‌هاي سنتي مطالعات اسلامي به‌صورت متوالي تركيب مي‌شود. برپايۀ اين راهبرد، پژوهشگر در مرحلۀ نخست، با استفاده از روش نظريه‌سازي داده‌بنياد، كه رويكردي توصيفي و منطقي استقرايي دارد، به كشف و ترسيم الگوي سبك زندگي موجود در قالب پديدۀ اجتماعي مدنظر، از ميدان پديده مي‌پردازد. در مرحلۀ بعد، روح سبك زندگي اسلامي از منابع معتبر ديني و نيز يافته‌هاي يقيني تجربي، برابر با الگوي واقعي به‌دست‌آمده، استخراج مي‌شود. سپس، پژوهشگر با حركتي بازگشتي، روح استخراج‌شده را در كالبد الگوي سبك زندگي موجود مي‌دماند و درنهايت، الگويي روزآمد از سبك زندگي اسلامي پديدۀ منظور ارائه مي‌دهد. مسئله‌محوري و مراجعۀ پرسشگرانه به دين براساس نيازهاي واقعي، از برتري‌هاي روش پيشنهادي است. مهم‌ترين وجه نوآوري اين روش برخورداري هم‌زمان از داده‌هاي ميداني و داده‌هاي اسنادي اسلامي و ايجاد ارتباط بين «آنچه هست» و «آنچه بايد باشد» است.