كليدواژه :
علم غيب , نهج البلاغه , علم امام , علم مطلق
چكيده فارسي :
يكي از موضوعات اعتقادي شيعيان علم ويژه امام به امور غيبي است. از قرن سوم با تدوين برخي از كتب حديثي و نقل احاديث مربوط به علم غيب امام، زمينه طرح علمي اين موضوع فراهم شد. آنچه قابل توجه است گزارش‌هاي تاريخي به ظاهر متعارض مي‌باشد كه گاهي علم غيب را از امام، نفي و گاهي آن را براي امام ثابت مي‌كند. بخشي از آن گزارش‌هاي متعارض را سيد رضي (ره) در «نهج البلاغه» گردآورده است كه البته با يك نگاه دقيق نه تنها تعارضي ميان آنها وجود ندارد بلكه با تبيين صحيح مفهوم «علم غيب» به راحتي قابل جمع هستند. با وجود برخي از پژوهشهاي صورت گرفته در اين زمينه، در مورد برداشت متفاوتي كه از اين گزارش‌ها بدست مي‌آيد و همچنين راه حل آن، پژوهش خاصي صورت نگرفته است. در اين مقاله كه به روش كتابخانه‌اي و با استفاده از منابع تاريخي و حديثي و همچنين شروح نهج‌البلاغه صورت گرفته است با هدف رفع ابهام درباره علم غيب امام علاوه بر بررسي راه‌هاي جمع ميان اين گونه گزارش‌ها به مفهوم دقيقي درباره «علم غيب خداوند» و «علم غيب امام» دست پيدا كرده‌ايم كه در آن، علم غيب الهي داراي چهار ويژگي استقلال، تفصيل، قطعيت و فعليت است در صورتي كه علم غيب امام داراي عدم استقلال، اجمالي بودن، تغييرپذيري و شأني بودن مي‌باشد.
چكيده لاتين :
One of the topics of Shiite belief is the Imam's unique knowledge of invisible things. The compilation of some hadith books and the narration of hadiths related to the knowledge of the Imam's invisible things, since the third century, provided the ground for a scientific proposal of this issue. What is remarkable is the seemingly contradictory historical reports that sometimes deny the Imam's knowledge of the invisible things, and some others approve it. Some of those conflicting reports have been collected by Sayyid Razi in Nahj al-Balaghah. Therefore, there is no conflict between them, and anyone can quickly summarize by correctly explaining the concept of "knowledge of invisible ". Despite conducted studies, no specific research has been done on the different perceptions obtained from these reports and its solution. This article has been done in a library method using historical and hadith sources and explanations of Nahj al-Balaghah. It aimed to remove ambiguity about the Imam's knowledge of the invisible and examine how to combine such reports in the same sense regarding "God's invisible knowledge" and "Imam's knowledge of invisible". According to the findings, the knowledge of the divine invisible knowledge has four characteristics of independence, detail, certainty, and actuality, while Imam's knowledge of invisible has lack of autonomy, conciseness, variability, and dignity.
