تحليل و ارزيابي محتواي دستور در دو مجموعۀ آموزش نوين زبان فارسي و آموزش فارسي به فارسي براساس رويكرد دستور آموزشي

ضرورت آموزش م‍وثر و كاربردي دستور، براساس نظريه‌ها و رويكردهاي نوين آموزش زبان دوم امري پذيرفته شده است. پژوهش حاضر مي‌كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه متون به كارگرفته شده در مراكز آموزش زبان فارسي تا چه اندازه با دستاوردهاي علمي آموزش دستور همگام هستند و در همين راستا به ارزيابي محتواي دستور در دو مجموعۀ آموزش نوين زبان فارسي و آموزش فارسي به فارسي مي‌پردازد. چارچوب نظري اين پژوهش رويكرد دستور آموزشي است. با بررسي بخش دستور اين كتاب‌ها مشخص شد كه آموزش نوين فارسي با همۀ كوششي كه براي به‌روز بودن ارائه مي‌دهد، اما سير مطالب دستوري در آن مشخص نيست، بر نقش نحوي كلمه‌ها به جاي كاربرد آن‌ها تاكيد شده است و جمله‌ها و ساختارهاي آموزش داده شده، شكل واقعي و كاربردي زبان فارسي را منعكس نمي‌كنند. در مجموعۀ آموزش فارسي به فارسي نيز هر چند الگوي ساده به دشوار براي آموزش دستور انتخاب شده، آموزش ضمني در كنار آموزش صريح مورد توجه قرار گرفته، اما موقعيت‌ها و كاركردهاي آموزش داده شده كاربردي نيستند و تمرين‌ها و تكليف‌هاي ارتباطي كمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. در پايان مقاله، پيشنهادهايي براي تدوين متون آموزشي كاربردي‌تر به‌ويژه در زمينۀ آموزش دستور ارائه خواهد شد.

The need for effective and practical instruction of grammar is accepted based on new second language teaching theories and approaches. The present study tries to answer the question that to what extent the coursebooks used in Persian language training centers are in line with the scientific achievements of teaching grammar, and in this regard, it evaluates the content of grammar in two AZFA coursebooks of “Amoozesh-e novin-e Zaban-e Farsi” and “Amoozesh-e Farsi be Farsi”. The theoretical framework of the current study is the pedagogical grammar approach, in which a forty-nine reviews checklist was designed according to the principles of it. After verifying the content validity of the mentioned checklist, analyzing and evaluating the grammatical content of the two coursebooks was carried out. Examining the grammar content of these books revealed that in Amoozesh-e novin-e Zaban-e Farsi the chain of grammatical contents is not clear and emphasizes the syntactic role of words instead of their use, and the sentences and structures taught do not reflect the real and practical form of the Persian language. In Amoozesh-e Farsi be Farsi, although the move from simple to difficult in teaching grammar is observed, implicit teaching is considered along with explicit teaching, but the situations and functions taught are not practical and communicative tasks are less considered.