تحليلي برمعناشناسي «علم خداوند» از راه نسبت سنجي مفاهيم همنشين آن در نهج‌البلاغه

Semantic Analysis of God's Knowledge through Comparison of Syntagmatic Concepts in Nahj al-Balaghah

يكي از كاربردي­ترين مفاهيم در نهج البلاغه مفهوم علم خداوند است. يكي از روش ­هاي كشف معني علم خدا ، توجه به مفاهيم همنشين است كه نقشي تعيين كننده و تكميل كننده، در مقصود حضرت عليj در ارتباط با مفهوم علم الهي دارد. اين رويكرد سعي دارد، با ملاحظه سياق و با توجه به مجاورت كلمات و تكيه بر مجموعه كلي نهج ­البلاغه، انسجام و پيوستگي معارف آن را بيان كند. پژوهش پيش روي با روشي اسنادي- تحليلي در نهج ­البلاغه در پي پاسخ به اين سؤال است كه حضرت امير در تببين و تحليل صفت ذاتي علم الهي از چه صفات همنشين و هم معنايي استفاده كرده است و در پايان به اين نتيجه مي ­رسد كه واژگان و صفاتي نظير محيط، مبتدع، حكيم، سميع و بصير بيشترين فراواني آماري و نقش همنشيني در صفت علم الهي را دارند. به ديگر سخن احاطه ­ي باريتعالي بر همه ­ي امور، نوآوري­اش در آفرينش، حكمت و ديدن و شنيدنش؛ نشانه ­اي از آگاهي و علم ذاتي خداوند بر همه ­ي اشياء و موجودات است.

One of the most practical concepts in Nahj al-Balaghah is the concept of God's knowledge. One of the methods of discovering the meaning of God's knowledge is to pay attention to the syntagmatic concepts, which play a decisive and complementary role in Imam Ali's intention about the concept of divine knowledge. This approach tries to express the coherence and continuity of Nahj al-Balaghah's teachings by considering the style, proximity of words and relying on Nahj al-Balaghah as a whole. The present research with a documentary-analytical method in Nahj al-Balaghah seeks to answer what syntagmatic and synonymous attributes Ali (AS) has used to explain and analyze the intrinsic attribute of divine knowledge. According to the present study, words and attributes such as environment, innovator, sage, hearing, and insight have the highest statistical frequency and syntagmatic attribute in divine knowledge. In other words, the transcendence of the Almighty over all things, his innovation in creation, wisdom, and seeing and hearing, is a sign of God's innate awareness and knowledge of all things and beings.