تاثير پيچيدگي گزارشگري ابزارهاي مالي بر مولفه‌هاي شناختي و قضاوتي سرمايه‌گذاران: شواهد آزمايشي در چارچوب نظريه بار شناختي

The Impact of Financial Instrument Reporting Complexity on Investors' Cognitive and Judgmental Components: Experimental Evidence in the Framework of Cognitive Load Theory (CLT)

هدف اين مقاله بررسي پيچيدگي ابزارهاي مالي و تبيين اثرات آن در فرايند قضاوت و تصميم‌گيري استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي در چارچوب نظريه بار شناختي مي‌باشد. بدين منظور از روش پژوهش آزمايشگاهي با طرح بين گروهي ـ درون گروهي 2×2×2 و مشاركت سرمايه‌گذاران به عنوان آزمودني استفاده شده است. در اين پژوهش متغيرهاي مستقل نحوه ارائه(جداگانه يا تجمعي)، نحوه افشا(كمي و كيفي يا كمي) و خاصه اندازه‌گيري(بهاي مستهلك شده يا بهاي مستهلك شده به همراه ارزش‌هاي منصفانه) دستكاري شده و اثرات آن روي متغيرهاي وابسته ميزان اطلاعات دريافتي، ميزان تلاش‌هاي ذهني و قضاوت آزمودني‌ها مورد ارزيابي قرارگرفته است. تجزيه و تحليل داده‌هاي پژوهش با مقايسه ميانگين گروه‌ها و آزمون‌هاي آماري ويلكاكسون زوجي و من ويتني نشان مي‌دهد، زماني كه اطلاعات كمي و كيفي در خصوص آسيب‌پذيري ابزارهاي مالي از ريسك‌هاي مرتبط با آنها افشا شده و ارزش آنها با خاصه اندازه‌گيري بهاي مستهلك شده در صورتهاي مالي ارائه مي‌شود، آزمودني‌ها اطلاعات بيشتري بدست آورده و تلاش‌هاي ذهني كمتري را صرف پردازش اطلاعات مي‌كنند. همچنين سناريوهاي مختلف نحوه افشا و خاصه اندازه‌گيري منجر به تفاوت‌هاي معنادار در قضاوت آزمودني‌ها مي‌شود. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه نحوه افشاي اطلاعات و خاصه‌هاي بكارگرفته شده براي اندازه‌گيري ارزش ابزارهاي مالي مي‌تواند روي مولفه‌هاي شناختي و قضاوتي استفاده‌كنندگان تاثيرگذار باشد، اما اثرات نحوه ارائه جداگانه يا تجمعي اجزاي مرتبط با ابزارهاي مالي بر مولفه‌هاي فوق تائيد نشده است.

The goal of this study is to investigate the complexity of financial instruments and explains their effects on judgment and decision making process for users of the financial statement in the Framework of Cognitive Load Theory (CLT). For this purpose, we conduct a 2 × 2 × 2 within-between experiment design with investors as participants. In this study, independent variables of presentation method (disaggregation versus aggregation), disclosure method (quantitative and qualitative versus quantitative) and measurement value (amortized cost versus amortized cost with fair values) have been manipulated and their effects on the dependent variables of the amount of information received, the amount of mental effort and judgment of the participants have been evaluated. Data analysis of research by comparing the mean of groups and statistical tests of Wilcoxon paired and Mann-Whitney shows that, when the quantitative and the qualitative information about the vulnerability of financial instruments to the risks exposed with them is disclosed and their values are measured at amortized cost in the financial statements, participants achieve more information and spend less mental effort for processing of the information. Also, different scenarios of disclosure and measurement value lead to significant differences in the participants' judgment. The research results shows that, the method of disclosure of information and measurement values to measure the value of financial instruments can affect the cognitive and judgmental components of users. However, the effects of the disaggregation or aggregation presentation of the components related to financial instruments on the above components have not verified.