معناشناسي عبارت ﴿وَ الَّذِينَ يحُاجُّونَ فيِ اللَّهِ مِن بَعْدِ مَا اسْتُجِيبَ لَه﴾، غرض شناسي فعل مجهول عبارت و نقد تفاسير و ترجمه‌هاي متفاوت

عبارت ﴿وَ الَّذينَ يُحَاجُّونَ فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما اسْتُجيبَ لَهُ﴾ در آيه 16 سوره شوري از مواردي است كه در تفسير و ترجمه آن اختلاف‌نظر وجود دارد. بر اساس اين عبارت، احتجاج منكران در مورد خداوند بعد از مستجاب شدن دعوت كسي كه با ضمير »ه « از او ياد شده‌است، باطل است. اختلاف در تعيين مصداق منكران، تعيين فاعل استجابت و تعيين مرجع ضمير »ه « سبب اختلاف در تفسير و در نتيجه ترجمه هاي آيه شده است. برخي ترجمه ها نيز بدون تاثير پذيري از آراء تفسيري، منتقل‌كننده ابهام آيه هستند. امّا با استفاده از كدام قرائن مي توان به تفسير و ترجمه صحيح اين عبارت دست يافت؟ در پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي ضمن معرفي تفاسير و ترجمه هاي فارسي و انگليسي آيه، با در نظر گرفتن دلالت سياق و ساير آيات مرتبط، به دريافت تفسير و ترجمه صحيح آيه مبادرت شده است. ضرورت اين پژوهش روشن نمودن مفهوم آيه‌اي از آيات قرآن‌كريم است و به لحاظ نشان دادن گستره وسيعي از بي‌توجّهي به قرائن، در تفسير و ترجمه اين آيه حائز اهميّت است. نتيجه بررسي حاكي از آن است كه مصداق محاجّه كنندگان مشركان يا اهل كتاب يا هر دو هستند؛ غرض از مجهول آوردن فعل »اسْتُجِيبَ « تعميم فاعل آن است كه با توجّه به قرائن، بر مصاديقي همچون مسلمين، فطرت و علماي اهل كتاب قابل حمل است و مرجع ضمير »ه « خداوند است.