كليدواژه :
گلرنگ , عملكرد دانه , شاخص تحمل به تنش , تجزيه به مولفه‌هاي اصلي , آب شور
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي تحمل ژنوتيپ‌هاي گلرنگ به شرايط تنش شوري و انتخاب ژنوتيپ مناسب 18 ژنوتيپ گلرنگ دريافتي از موسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور بصورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات شوري صدوق يزد در سال 96-1395 و 97-1396 كشت و ارزيابي شدند. سه سطح تنش شوري (2، 6 و 12 دسي زيمنس بر متر) دركرت هاي اصلي و 18 ژنوتيپ گلرنگ به صورت تصادفي در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. ارزيابي و انتخاب ژنوتيپ‌ها بر اساس عملكرد دانه در سطوح شوري مختلف و همچنين شاخص‌هاي تحمل به تنش انجام شد. ميانگين كاهش عملكرد دانه ژنوتيپ‌ها در سال اول و دوم در سطح شوري 12 دسي زيمنس بر متر نسبت به سطح شوري دو دسي زيمنس بر متر به ترتيب 36 و 51 درصد بود. شاخص‌هاي STI، MP ،GMP، HM، Yis، Yip و MSTI1 همبستگي معني دار با عملكرد دانه در سه محيط داشتند. تجزيه به مولفه‌هاي اصلي نيز نشان داد كه مولفه اول نشان دهنده تحمل به تنش و مولفه دوم حساسيت به تنش شوري بود. تجزيه خوشه اي با استفاده از شاخص هايي كه با عملكرد دانه همبستگي بالايي داشتند نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي 4،26،34 و 35 برتر از رقم شاهد (فرامان) بودند و در يك گروه قرار گرفتند و ژنوتيپ 6 در حد شاهد بود. ژنوتيپ‌هاي انتخابي عملكرد دانه بالاتري در سه شرايط شوري (12 و 6، 2 دسي زيمنس بر متر) داشتند. بر اساس نتايج اين پژوهش ژنوتيپ‌هاي LRV-57-57، 26-S6-58-11، محلي كردستان، اصفهان 4 و PI-537682 به ترتيب با ميانگين عملكرد دانه 172، 120، 152، 155 و 141 گرم در مترمربع درسطح شوري 12 دسي زيمنس بر متر به عنوان ژنوتيپ هاي متحمل به شوري انتخاب شدند.
چكيده لاتين :
To evaluate safflower genotypes under saline conditions and select tolerant genotype(s), 18 safflower genotypes obtained from Dryland Agricultural Research Institute, Iran, were planted at three salinity levels (2, 6, and 12 dS m-1) as main plot and genotypes randomized in subplots using split plots arrangements in randomized complete block design with three replications in Sadough salinity research station, Yazd, Iran, in 2016-17 and 2017-18 growing seasons. Gentypes were selected based on their performance at different salinity levels as well as using stress tolerance indices. The mean reduction in seed yield in the first and second growing season at 12 dS m-1 salinity level relative to control was 36% and 51%, respectively. The STI, MP, GMP, HM, Yis, Yip and MSTI1 indices were highly correlated with seed yield in three environments. Using principal component analysis the first component designated stress tolerance and the second component was salinity stress susceptibility. The results of cluster analysis using stress tolerance indices that had high correlations with seed yield showed that genotypes 4, 26, 34 and 35 were superior to control (cv. Faraman) and grouped in one group, however, genotype 6 performed the same as control. Selected genotypes had higher seed yield in three salinity conditions. In conclusion, LRV-57-57, 26-S6-58-11, Local Kurdistan, Isfahan 4 and PI-537682 with average seed yield of 172, 120, 152, 155 and 141 g m-2, at 12 dS m-1 salinity level, respectively, were selected as salinity tolerant genotypes.
