رويكرد به هنر اسلامي در موزه با تحليلي بر كتاب Islamic Art and The Museum: Approaches to Art and Archaeology of The Muslim World in The Twenty-First Century (هنر اسلامي و موزه: رويكردهايي به هنر و باستان‌شناسي جهان اسلام در سدۀ 21 م.)

حدود نيم قرن پيش بنيان­ه اي فكريِ مفهوم هنر اسلامي به چالش كشيده شد. پايان دوران استعمار، ايجاد زمينه براي گسترش تفكر اسلامي، و به تبع آن برپايي موزه­هاي هنر اسلامي در غرب، اين گرايش را به ­ويژه پس از حادثۀ يازده سپتامبر 2001، به اوج رساند. همزمان، موزه‌شناسي نيز به ديدگاهي مؤثر براي مطالعۀ هنر سرزمين­هاي اسلامي بدل شد و اين­بار موزه به­ مثابۀ توليدكنندۀ دانش هنر اسلامي و مفسر اين حوزه ايفاي نقش كرد. كتاب «هنر اسلامي و موزه؛ رويكردهايي به هنر و باستان­شناسي جهان اسلام در سده 21م» نخستين منبع جامعي بود كه در اين حوزه در سال 2012 منتشر شد. نوشتار حاضر با هدف بازشناسي رويكردهاي غالب به هنر اسلامي در موزه ­هاي اروپايي و آمريكايي، با بهره­ گيري از روش تحليل محتوا، و بانگاهي موزه­ شناسانه، به مطالعۀ ساختاري و محتوايي اين كتاب مي­پردازد. يافته­ هاي اين تحليل نشان مي­دهد كه در كنار مزيت­ هاي كتاب كه تا حد زيادي عمده چالش­ هاي كنوني را پوشش داده است، كاستي­ هايي نيز از منظر رويكرد بنيادينش به مقولۀ موزه، ارتباط ميان مقاله­ ها و زيرعنوان برخي فصل­ ها، غلبۀ نگاه تاريخ­ هنري، غلبۀ نگاه شيءمحور، و تمركز اكثر مطالعات بر يك يا دو حوزۀ جغرافيايي، در آن به چشم مي­خورد.

It is about a half-century since the intellectual foundations of the concept of Islamic art have been dramatically challenged. This new trend has been culminated after the end of the colonial era, setting the stage for the spread of Islamic thought, the consequent establishment of Islamic Art museums in the West, and later, through the September 11 attacks. Simultaneously, the museology became a beneficial approach towards the study of the arts of Islamic regions through which the museum plays a crucial role in creating the knowledge of Islamic Art. Published in 2012, “Islamic Art and the Museum; Approaches to Art and Archeology of the Muslim World in the Twenty-First Century” was the first in this area. Using content analysis and taking a muselogical view, the current study recognizes the main approaches towards the representation of Islamic Art in American and European museums. The results show that although it is a worthwhile source with main challenges included, it can be criticized in terms of its fundamental approach towards the museum, the hegemony of historiographical point of view, the problematic relationship between some articles and titles, and its emphasis on one or two geographical areas.