تعيين اثر نهايي عوامل اقليمي و فنوتيپي بر ريسك و ميانگين عملكرد لاين‌هاي گندم آبي در تحقيقات به نژادي

Determination of Marginal Effects of Climatic and Phenotypic Factors on Risk and Average Yield of Irrigated Wheat Lines in Breeding Research

اهداف اين پژوهش، تعيين آثار نهايي مستقيم و غيرمستقيم عوامل اقليمي و فنوتيپي، سال معرفي رقم به عنوان تلاش به‌نژادگران و عوامل مكاني و روند زماني بر ميانگين و واريانس عملكرد دانه لاين‌هاي گندم آبي كشور يود. در اين مطالعه، داده‌هاي پنل از 24 ايستگاه تحقيقات كشاورزي طي دوره 1393-1374 جمع آوري شد. روش تحقيق استفاده از رويكرد تعادل جزيي بوده بطوريكه براي تعيين آثار نهايي از تابع توليد تصادفي جاست- پاپ و تحليل فضايي دوربين استفاده گرديد. طبق نتايج، متغيرهاي مورد مطالعه در اين پژوهش به روش ايم، پسران و شين مانا بودند. اثر نهايي مستقيم كليه متغيرهاي فنوتيپي( تعداد روزهاي تا ظهور سنبله، تعداد روزهاي تا رسيدن فيزيولوژيكي، طول دوره پر شدن دانه و وزرن هزار دانه ) و متغيرهاي اقليمي ( ميانگين درجه حرارت سالانه و مجموع بارندگي در فصول زراعي ) بر ميانگين و واريانس عملكرد دانه لاين‌هاي گندم نان آبي از لحاظ آماري معني‌داري بود. اثر نهايي مستقيم متغيرهاي روند زماني و سال معرفي رقم، بر ميانگين و واريانس عملكرد دانه لاين‌هاي گندم آبي در طول دوره مثبت ولي از لحاظ آماري معني دار نبود. تلاش به‌نژاد‌گران توانست در طول دوره، سالانه ميانگين عملكرد دانه لاين‌هاي گندم نان آبي را 69/5 كيلوگرم در هكتار بهبود بخشد. ضريب تبيين تعديل شده مدل78/4 درصد محاسبه شد.

One of the important and effective economic activities in the field of agricultural economic is release varieties or crop improvement technology. This is done to increase the yield and production of various products and to increase food security, self-reliance and reduce dependency (Aghaei & Asadi, 2010 ). Historically, breeders have focused more on increasing of yield varieties, However, reducing variability and instability in yield of varieties at different locationa and times is considered on important breeding goal (Byerlee & Moya, 1993). A lot of factors especially phenotype factors effect on the mean and risk of lines yield in wheat breeding. The one of important models for determine mutual effect on both mean and risk of lines yield is Just and Pope production function. One of the basic requirement of the Just and Pope model is that there be no a priori restrictions on the marginal risk effects so that an factor could be either risk-increasing or risk-decreasing.(Just and Pope, 1979). The objectives of this research were to determine the direct and indirect marginal effects of environmental and phenotypic factors, variety release year as breeders’ efforts in genetic improvement, location and time trend factors on the mean ans variance of grain yield of irrigated bread wheat lines. Materials and methods In this study, the required panel data were collected from 23 agricultural locations during 1995-2014 in Iran. The methodolgy of this study was partial equilibrium method and the marginal effects of the variables on the mean and variance of wheat grain yield were assessed using stochastic production function of Just and Pope and spatial durbin models(SDMs). Just and Pope production function was estimated with linear functions in three steps as follows: