برنامه‌ريزي راهبردي مديريت پس از سانحه (آتش‌سوزي) در بازار تاريخي تبريز به‌كمك روش تحليل SWOT

يكي از اصلي‌ترين دغدغه‌هاي متخصصان شهري در حوزه مديريت بحران درباره بافت‌هاي تاريخي است. اين مقوله به‌دليل فرسودگي نسبي كالبدي معمولاً در بحران‌هايي مانند زلزله، سيل يا آتش‌سوزي آسيب‌پذيرتر و شكننده‌تر بوده است. لزوم برنامه‌ريزي مناسب به‌منظور مديريت هدفمند اين مجموعه‌هاي تاريخي بايد سرلوحه اصلي مديران چنين آثار ارزشمندي باشد تا مانع بروز حوادث جبران‌ناپذير و وحشتناك شود. در اين راستا، مبحث آتش‌سوزي يكي از مهم‌ترين اين بحران‌هاست. هدف اصلي تحقيق نيز بررسي و آسيب‌شناسي كامل موضوع و طرح رفع آسيب‌هاي شناسايي‌شده به‌منظور مديريت هدفمند و پيشگيري از آتش‌سوزي و همچنين اطفاي به‌موقع و سريع درصورت بروز آن، براساس تجربه‌هاي پس از سانحه سال‌هاي 1388 و 1398 است. اين تحقيق از نوع توصيفي-تحليلي است. براي جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز از بررسي‌هاي كتابخانه‌اي و مطالعات ميداني استفاده شده است. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه‌اي بود كه با كمك صاحب‌نظران در هر دو زمينۀ بازار تبريز و مديريت بحران طراحي شد. داده‌هاي جمع‌آوري‌شده براساس مدل SWOT تجزيه و تحليل شدند با توجه به نتايج به‌دست‌آمده از تحقيق كه با روش تحليلي SWOT سنجش شد، وضعيت مديريت پس از سانحه آتش‌سوزي در بازار تاريخي تبريز در موقعيت تهاجمي قرار دارد؛ يعني بايد با استفاده از فرصت‌هاي خارجي، نقاط قوت سيستم افزايش يابد. موقعيت تهاجمي به‌جاي تصميم‌گيري منفعلانه، كاملاً به‌صورت فعال، وارد حوزه تصميم‌گيري‌هايي مي‌شود كه تأثيرات مستقيم آن به‌مرور زمان در سيستم ديده خواهد شد؛ البته تعدادي از راهبردهاي تهاجمي، سال‌هاست در حال اجرايي‌شدن است و حتي بعضي از آنها از جمله تعبيه شيرهاي هيدرانت به‌صورت كامل روند اجرايي‌شدن را طي كرده است.

One of the main concerns of urban experts in the field of crisis management is about historical contexts. This matter is usually more vulnerable and fragile in crises such as earthquakes, floods or fires due to relative physical exhaustion. The need for proper planning for the purposeful management of these historical collections should be the main goal of the managers. In this regard, fire is one of the most important crises. The main purpose of this descriptive-analytical study is to investigate and complete the pathology of the subject and the plan to eliminate the identified the damages in order to purposefully manage and prevent fire, as well as timely and rapid extinction in case of its reoccurrence, based on post-traumatic experiences in 2009 and 2017. Library surveys and field studies have been used to collect the required information. The tool of data collection was the questionnaire that was designed using the opinions of the experts of both the historical bazzar of Tabriz and crisis management. The collected data were then analyzed based on the SWOT model. According to the results of the study, which was measured by the SWOT analytical method, the post-fire management situation in the historic bazzar of Tabriz is in an aggressive position; that is, the system must be ameliorated using external opportunities. Instead of passive decision-making, the aggressive situation enters the realm of decisions that will have direct effects on the system over time. Some of these strategies including the installation of hydrant valves, have been fully implemented.