نگاهي به مؤلفه‌هاي تعريف ميراث فرهنگي زير آب در اسناد بين‌المللي با تأكيد بر رويكرد كنوانسيون 2001 يونسكو

اسناد بين‌المللي گرچه هر كدام به شيوه خاص خود ميراث فرهنگي زير آب را تعريف كرده‌اند، اما به طور كلي دو معيار را در اين زمينه مبنا قرار داده‌اند: «معيار زماني» و «معيار ماهيتي». در ميان اين اسناد كنوانسيون‌هاي 1982 حقوق درياها و 2001 يونسكو در خصوص حفاظت از ميراث فرهنگي زير آب از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند. كنوانسيون 1982 تعريفي از ميراث فرهنگي زير آب ارائه نداد بلكه از اين ميراث تحت عنوان «اشياء داراي ماهيت باستان‌شناختي و تاريخي» نام برده است. چنين توصيفي داراي اشكالات و ابهامات بسياري است و تصوير روشني از اين نوع ميراث به‌دست نمي‌دهد. براي جبران اين خلاء كنوانسيون 2001 يونسكو تعريفي از ميراث فرهنگي زير آب ارائه داده است كه تلفيقي از «معيار ماهيتي» يعني دارا بودن ماهيت فرهنگي، تاريخي يا باستان‌شناختي و «معيار زماني» يعني 100 سال در زير آب‌بودن است. چالش اصلي در خصوص اين تعريف آن است كه كدام يك از اين دو معيار نسبت به ديگري اولويت دارد. اگرچه در كنوانسيون مزبور هر دو معيار از اهميت يكساني برخوردار هستند، ولي به‌نظر مي رسد كه معيار 100 سال در زير آب بودن بر «معيار ماهيتي» اولويت داشته باشد. به‌خصوص آنكه عده‌اي معتقدند هر شيئي كه 100 سال در زير آب باشد، به خودي خود داراي ماهيت باستان‌شناختي و تاريخي نيز هست.

Although underwater cultural heritage is defined differently by various international documents, it is generally based on two criteria: the "temporal criterion" and the "nature criterion." Among these documents are the 1982 Convention on the Law of the Sea and the UNESCO Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage, adopted in 2001. The 1982 Convention did not provide a definition of underwater cultural heritage, but referred to it as "objects of an archaeological and historical nature". Such a description has many drawbacks and ambiguities and does not give a clear picture of this type of heritage. To fill this gap, the 2001 UNESCO Convention defines underwater cultural heritage as a combination of the "criterion of nature", which means having a cultural, historical or archaeological nature, and the "temporal criterion" of being underwater for 100 years. The main challenge with this definition is which of the two criteria takes precedence over the other. Although both criteria are equally important in the Convention, the standard of 100 years underwater seems to take precedence over the "standard of nature". Especially since some people believe that any object that has been underwater for 100 years has an archeological and historical nature in itself.