درنگي در اصالت حجيّت ظنون عقلي؛ نقدي بر مقاله «بررسي انتقادي ديدگاه فنايي دربارۀ حجيّت ظنون عقلي»

در فقه سنتي، اصل اولي، عدم حجيّت ظنّ است و تنها برخي ظنون خاص كه به دليل معتبر ثابت شده‌‌اند، حجيّت و اعتبار دارند. برخي انديشمندان معاصر، اصل عدم حجيّت ظنون عقلي را به چالش كشيده‌‌اند و ادلۀ فقه سنتي بر اين ادعا را ناتمام مي‌‌دانند. در شماره 92 و 96 مجله نقدونظر مقاله‌‌اي از حسين كامكار در نقد مدعاي ابوالقاسم فنايي و دفاع از اصل «عدم حجيّت ظنون عقلي» منتشر شد. ناقد در اين دو مقاله كوشيده است اصل عدم حجيّت ظنون عقلي (مدعاي فقه سنتي) را تثبيت كند و ضمن پاسخ به اشكال‌هاي ابوالقاسم فنايي، ادلۀ ايشان را نقد نمايد. به عقيده ما، كوشش ايشان در نقد ادله فنايي و دفاع از فقه سنتي، ناتمام است و اصل حجيّت ظنون عقلي (مدعاي فنايي) بدون ايراد پابرجاست. اين مقاله با روش عقلي- تحليلي در پيِ آن است نشان دهد كه مدعاي فقه سنتي مبني بر اصالت عدم حجيّت ظنون، اساس قابل دفاعي ندارد و آنچه معقول و منطقي است خلاف آن است؛ بدين معنا كه اصل، حجيّت همه ظنون است، مگر آن ظنوني كه دليل قاطع بر عدم حجيّتشان داشته باشيم. نتايجي كه از بررسي دو مقاله حسين كامكار به دست آمد نشان مي‌دهد ضعف روش‌‌شناختي، نقد ضعيف ادله فنايي، دقت‌نداشتن به حيث صدور و دلالت حديث و بي‌توجهي به تقدم ادله عقلي بر نقلي، از جمله ضعف‌‌ها و كاستي‌‌هاي نقدهاي مطرح بر مدعاي فنايي است. نگارنده بر اين باور است كه حجيّت ظنون عقلي، از سوي شارع غير قابل ردع است و ادله فقيهان و اصوليان ما در بي‌‌اعتباري حجيّت ظنون عقلي از قوت لازم برخوردار نيست و حجيّت ظنون عقلي، همانند قطع، ذاتي است.