استفاده از روش تركيبي AHP-TOPSIS به منظور مدل‌سازي پتانسيل معدني مس در ورقه يكصدهزار ابهر، شمال‌غرب ايران

اساساً دليل تهيه مدل پتانسيل معدني اين است كه با شناسايي بهترين نواحي اميدبخش و مناطق اهداف اكتشاف، ناحيه مورد مطالعه محدودتر شده تا با كوچك شدن آن، ريسك عمليات اكتشاف كاهش و با قطعيت بيش­تري بتوان نواحي اميدبخش را براي متمركز شدن در مراحل تفصيلي انتخاب نمود. بر اين اساس، هدف از مطالعه حاضر تلفيق لايه­ هاي شاهد مختلف با استفاده از روش تركيبي AHP-TOPSIS، به منظور شناسايي نواحي اميدبخش مس در ورقه يكصدهزار ابهر مي‌باشد. بدين منظور، 7 لايه شاهد اطلاعاتي شامل آنومالي ژئوشيميايي مس حاصل از تحليل مؤلفه اصلي، نقشه فاصله از واحدهاي سنگي آذرين نفوذي و واحدهاي آتشفشاني، نقشه فاصله از گسل­ هاي منطقه و در نهايت نقشه­ هاي فاصله از دگرساني­هاي آرژيليك، فيليك و پروپيليتيك در نظر گرفته شد. جهت آماده­ سازي نقشه­ هاي شاهد براي تلفيق، ابتدا مقادير نقشه ­ها با استفاده از تابع لجستيكي به فضاي مناسب با دامنه (1-0) منتقل و سپس توسط روش فركتالي عيار- مساحت كلاسه‌بندي شدند. در گام بعد معيارها و زيرمعيارهاي مختلف توسط روش AHP وزن­دهي و در ادامه توسط روش TOPSIS تلفيق شدند. نقشه­ پتانسيل نهايي توسط نمودارPrediction-Area (P-A) مورد اعتبارسنجي قرار گرفت. بر طبق اين نمودار، نقطه تلاقي منحني­هاي نرخ پيش­بيني و مساحت اشغال­شده مربوطه، مقدار 78 را نشان داد كه توان بالاي مدل مذكور را در معرفي نواحي اميدبخش مس ثابت مي­كند. در مدل پتانسيل معدني مس ايجادشده، عمده نواحي پرپتانسيل مس در نيمه شمالي ورقه و در زيرزون طارم معرفي شده است كه به خوبي با محل كانسارهاي قديمي مس نظير خليفه ­لو، چرگر، الوند، حصار و دوه‌ياتاقي منطبق مي­باشد.

Introduction Fulfillment of exploration activities is costly and time-consuming, which reveals the necessity of mineral prospectivity mapping (MPM) for identifying highly mineral potential zones. MPM as a key procedure, integrates multiple geoscience datasets performed across different scales. In this regard, Various methods have been developed over the past three decades that are basically categorized into either data-driven or knowledge-driven methods. This study aims to represent a new combinatorial MCDM method called AHP-TOPSIS to outline highly potential Cu zones in the Abhar area. Material and Methods The Abhar area is located southeast of Zanjan province, NW Iran. From the structural and metallogenic point of view, the study area has been composed of two segregated sub-zones: Tarom sub-zone and Soltanieh sub-zone. Most of the known Cu occurrences are of vein type, the overwhelming of which have outspread in the northern part of the study area (Tarom sub-zone). A slight body of profoundly eroded leucogranite is partially manifested in the low topography circa Doran village, named Doran granite which affiliates to late Precambrian. The granite and some small sporadic Eocene granites have intruded into Kahar and Soltanieh dolomites, respectively. This could promise the skarn mineralization of iron and copper in this area. The research presented here endeavors to outline Cu potential zones based on subsequent investigations appertaining to the Abhar area using AHP-TOPSIS. This method is a hybrid method, in which the task of AHP is to determine the weights of criteria and sub-criteria, and thereinafter the TOPSIS method is concerned with order preference of decision alternatives. Despite the ability and competence of each of the foregoing methods, experience has affirmed that the combination of two MCDM methods and the concurrent use of their potentials gives better results and leads to eminent performance for the MPM. The first paramount step in mineral prospectivity mapping is to identify and collect geospatial data pertinent to the deposit type-sought. In the present study, aforesaid data is taken into consideration based on the data availability alongside theoretical and empirical analysis of the spatial association between Cu mineral deposit and various data. Hereupon, seven evidential layers, as predictor maps, were propounded to outline Cu potential zones. They consisted of multi-element geochemical signatures pertinent to Cu mineralization, closeness to late Eocene intrusive contacts, closeness to late Eocene volcanic rocks, proximity to the faults, and vicinity to argillic, phyllic and propylitic alterations.