چكيده فارسي :
حفر گمانه موجب از بين رفتن تعادل تنش هاي موجود در ساختار پيرامون گمانه و تمركز تنش فشاري بر روي ديواره خواهد شد. چنين تغييراتي در تنش هاي پيرامون گمانه مي تواند موجب آسيب سازند و حالت متفاوتي از ناپايداري گمانه نظير ريزش ديواره تحت اثر شكست برشي شود. پديده ي بريك-آوت گمانه (ريزش ديواره تحت اثر شكست برشي) ناشي از افزايش تنش برشي در ديواره ي گمانه به دليل افزايش تنش محيطي در پيرامون ديواره است. در مقاله ي حاضر هدف، مقايسه چهار معيار گسيختگي موهر-كولمب، هوك-براون، گريفيث و فيرهرست در تخمين عمق و عرض زاويه اي ناحيه خرابي بدست آمده از ديواره گمانه، تحت اثر تنش هاي برجاي ناهمسان افقي است. نتايج نشان مي دهد كه با استفاده از تابع خرابي معيارهاي گسيختگي (F) در صفحه ي σ1-σ3 مي توان مناطق خرابي، دست نخورده و مرز گسيختگي پيرامون گمانه را بدست آورد. مساحت زير منحني هر يك از اين معيارها در صفحه ي σ1-σ3 هر چقدر بيشتر باشد، ناحيه خرابي كمتري براي آن معيار در پيرامون گمانه رخ خواهد داد، به طور مثال مساحت زير منحني در صفحه ي σ1-σ3 براي معيار گريفيث كمتر از مساحت زير منحني ساير معيارها است، بنابراين منطقه خرابي با در نظر گرفتن معيار گريفيث بيشتر از سه معيار ديگر است. عرض زاويه اي بدست آمده از معيارهاي هوك-بروان، موهر-كولمب و فيرهرست برخلاف معيار گريفيث بر هم منطبق اند زيرا هر سه معيار محور σ1 را در عرض يكساني در صفحه ي σ1-σ3قطع مي كنند. همچنين مقدار عمق خرابي در راستاي تنش برجاي كمينه براي دو معيار فيرهرست و گريفيث به ازاي مقدار ثابت براي اختلاف تنش هاي برجا σd=σH-σh، بيشتر از دو معيار ديگر بدست آمده است. با مقايسه معيارهاي گسيختگي مشاهده شد، نتايج معيار فيرهرست و گريفيث با افزايش نسبت تنش هاي برجا (σH/σh)، برخلاف معيارهاي هوك-براون و موهر-كولمب به نتايج آزمايشگاهي نزديك تر است.
چكيده لاتين :
Actually, after drilling a borehole, some materials would be eliminated from the original rock mass. The exhumed materials no longer can carry the stresses transferred to the rock surrounding the borehole. The process represents a stress concentration in the rock around the borehole. The so-called borehole breakout failure results from an enhancement in shear stress on the borehole wall because of the excavation-induced increase of the hoop stress surrounding the wall. Vertical borehole breakouts generated via un-equal horizontal in-situ stresses are usually focused in two opposed areas along the least horizontal in-situ stress. Excavation cause loss of balance stresses around the borehole and also cause compressive stress concentration on the walls. Changes in stresses around the borehole may cause formation damage. This status results in other modes of borehole instability such as collapsing of the wall due to shearing failure. Breakout phenomenon (collapsed walls under shear failure) will occur by increased shear stress at the borehole wall which by itself is due to an increase in hoop stress on the wall. In this paper, the goal is to compare four failure criteria including, Mohr-Coulomb, Hoek-Brown, Griffith and Fairhurst to estimate the depth and angular width of the borehole wall in damaged zone, where the stresses are heterogeneous. The results show that damaged zone, undamaged zone and boundary curve of failure around the borehole, can be obtained using the function of failure criteria (F) in σ1-σ3 plane. The more that the area under the curves of these criteria would be in σ1-σ3 plane, the less damaged zone will occur around the borehole. For instance, the area under the curve for Griffith criteria in σ1-σ3 plane, is less than the area of other criteria. So damaged area in Griffith criteria is more than 3 other criteria. Angular width obtained from Hoek-Brown criterion, Mohr-Coulomb criterion and Fairhrust criterion (unlike Griffith) coincide, because these 3 criteria cut the σ1 axis with the same width in σ1-σ3 plane. Also, with the constant value for difference of in-situ stresses (σd=σH-σh), depth of the failure in minimum in-situ stress direction is more in Griffith and Fairhrust criteria in compare with 2 other criteria. By comparing the failure criteria, it has been observed that, with an increase in in-situ stresses ratio (σH/σh), the results of Griffith and Fairhrust criteria are more close to experimental results in compare with 2 other criteria (Hoek-Brown and Mohr-Coulomb).
