پديد آورندگان :
كرامت زاده، علي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه اقتصاد كشاورزي، گرگان , خسروي پيام، ويدا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه اقتصاد كشاورزي، گرگان , جولايي، رامتين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه اقتصاد كشاورزي، گرگان
كليدواژه :
برنامه ريزي رياضي اثباتي(PMP) , روش قيمت‌گذاري آب , تقاضاي آب , مصرف آب , سد گلستان(1)
چكيده فارسي :
آب به عنوان كمياب‌ترين نهاده در توليد محصولات كشاورزي، نه تنها محدودكننده فعاليت‌هاي كشاورزي بلكه محدود كننده ديگر فعاليت‌هاي اقتصادي و اجتماعي نيز به شمار مي رود. با افزايش جمعيت و توسعه در ابعاد مختلف و بالا رفتن سطح استانداردهاي زندگي، تامين نيازهاي آبي بخش هاي مختلف با محدوديت‌هاي زيادي مواجه مي‌شود. بنابراين بايد از سياست هاي مناسبي براي مديريت تقاضاي آب استفاده كرد. يكي از اين سياست‌ها قيمت‌گذاري منابع آب با روش‌هاي مختلف در بخش كشاورزي مي‌باشد. از آنجايي كه در سياست‌هاي قيمت‌گذاري در مناطق مختلف كشور در اكثر موارد تنها از روش قيمت‌گذاري سطحي استفاده گرديده‌است كه با توجه به مسئله بحران آب و رشد روز افزون تقاضا و شكاف بين عرضه و تقاضاي آب روش مذكور انگيزه كافي براي مصرف بهينه آب در بخش كشاورزي را ايجاد نمي‌كند لذا در همين راستا در مطالعه حاضر جهت استفاده بهينه منابع آب در راستاي اهداف حفاظت آب و خاك شهرستان گنبدكاووس از استان گلستان، علاوه بر قيمت گذاري سطحي به روش قيمت‌گذاري حجمي و تركيب آن با روش سطحي نيز پرداخته شده كه جزء نوآوري مطالعه حاضر مي باشد. با توجه به اينكه سياست‌هاي مختلف كشاورزي را نمي‌توان در محيط آزمايشگاهي مورد بررسي و تحليل قرار داد، لذا بايستي آثار بالقوه اين سياست‌ها قبل، حين يا بعد از اعمال با استفاده از ابزارهاي مناسب تحليل سياستي مورد بررسي قرار گيرند. لذا با توجه به اهميت موضوع، در اين مطالعه از روش برنامه‌ريزي رياضي مثبت (PMP) جهت شبيه‌سازي رفتار كشاورزان در اراضي پايين دست سد گلستان (1) شهرستان گنبدكاووس در حالت اجراي روش‌هاي مختلف قيمت‌گذاري آب نظير قيمت‌گذاري سطحي، حجمي و تركيبي استفاده‌گرديد. در اين مطالعه داده‌هاي مورد نياز با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي طبقه‌اي گردآوري و تعداد 20 سناريو (5 سناريو سطحي، 5 سناريو حجمي و 10 سناريو تركيبي) مورد بررسي قرار گرفت. براي تجزيه و تحليل اطلاعات مطالعه حاضر نيز از بسته نرم افزاري GAMS استفاده گرديده‌است. نتايج تحقيق حاضر نشان مي‌دهد با افزايش قيمت آب تقاضاي آب در روش هاي مختلف قيمت‌گذاري آب (سطحي، حجمي و تركيبي) بين 22/6 الي 48/8 درصد كاهش مي يابد. در بين روش هاي مختلف قيمت گذاري آب، بيشترين و كمترين كاهش تقاضاي آب به ترتيب مربوط به روش قيمت گذاري سطحي و تركيبي مي باشد. به كارگيري روش هاي مناسب قيمت گذاري آب باعث مي‌شود كه آب بين متقاضيان متناسب با ارزش توليد نهايي توزيع شده و انگيزه لازم جهت صرفه‌جويي و جلوگيري از اتلاف آن ايجاد شود. بنابراين بر اساس نتايج اين مطالعه پيشنهاد مي گردد از روش قيمت گذاري حجمي و سطحي به صورت تركيبي استفاده شود.
چكيده لاتين :
Water as the most scare input in the production of agricultural products is not only a limiting factor for agricultural activities, but also is obstacle to other economic and social activities. Water supply of different sectors faces a lot of constraints with increasing population and development in different dimensions and rising standards of living. Therefore, appropriate policies should be used to manage water demand. One of these policies is the pricing of water resources in different ways in the agricultural sector. Investigation of internal studies on water valuation shows that there is a great difference between the economic value of water and paying farmers for water. Water pricing policies based on the economic value of water can be effective in allocation and optimal use of water. Therefore, it is necessary to do various studies in order to apply appropriate policies to the climatic conditions of different regions. Pricing policies in different parts of the country in most cases are used only by area pricing. Due to the problem of water crisis, the growing demand, and the gap between water supply and demand, area-based pricing method does not provide sufficient incentives for optimal use of agricultural water. Therefore, this study examines the different methods of water pricing such as area pricing, volumetric pricing and combination of both.
Therefore, this study examines the optimal consumption of water resources for the purpose of water and soil conservation in Gonbad-e-Kavous County, Golestan province. This syudy considered the volumetric pricing and composition of volumetric with area-based methods in addition to area-based pricing method that is the innovation of this study. Since different agricultural policies can not be investigated and analyzed in the laboratory environment, so the potential effects of these policies should be investigated by appropriate instruments of policy before, during and after the implementing of policy. Therefore, due to the importance of the subject, in this study, the Positive Mathematical Programming (PMP) model is used to simulate farmers' behavior in the downstream lands of Golestan Dam (1) in Gonbad-e-Kavous County, in the implementation of various water pricing methods such as Area-based, volumetric and mi combined of them. In this study, data were collected using random sampling method and 20 scenarios were investigated. The GAMS software package is also used to analyze the information in this study.The results of this study show that water demand in all three methods (area-based, volumetric and combined) will decrease from 22.6 to 48.8% as water price rises in different scenarios. The highest and lowest water demand reduction is related to the area-based and combined water pricing method, respectively.Applying appropriate water pricing methods makes water be distributed optimally between users based on the value of marginal product and provides incentives to save and prevent loss. Therefore, based on the results of this study, it is recommended to use a volumetric and area-based pricing method in combination.
