بازخواني نظريه اعتباريات اجتماعي علامه طباطبائي و نسبت آن با جاودانگي نفس

A Recitation of Allameh Tabataba'i's theory of Social Contingents and its relation to the immortality of the soul 1

در مقاله حاضر ديدگاه علامه درباره چالش‌برانگيزترين مباحث مربوط به جاودانگي نفس، مسئله سعادت و شقاوت ذاتي، ادراكات اعتباري موردبررسي قرار مي‌گيرد. علامه با تفكيك ادراكات اعتباري از ادراكات حقيقي، نظام معرفتي را مطرح مي‌كند كه پيش از ايشان در فلسفه اسلامي بي‌سابقه است. نظريه اعتباريات اجتماعي علامه به‌خوبي نحوه شكل‌گيري نظامات اجتماعي، زندگي جمعي و بنيان‌هاي اخلاق و حقوق را توضيح مي‌دهد. در ادامه مقاله به بررسي نتيجه معرفتي نظريه «اعتباريات» در مسئله جاودانگي و نسبت ادراكات اعتباري و حيات پس از مرگ كه از ابداعات ابتكاري معرفت‌شناسانه علامه است؛ مي‌پردازيم. در اين نوشتار كوشش نويسنده بر اين است كه به تبيين نظريه علامه طباطبائي در فناناپذيري نفس پرداخته و رابطه آن را با نظريه اعتبارات اجتماعي توضيح دهد. در پژوهش حاضر نظر علامه طباطبايي درباره وجود جوهري به نام نفس، استدلال علامه در اثبات جاودانگي نفس و ابداعات علامه در اعتباريات اجتماعي و نتايج و پيامدهاي معرفتي آن در بحث جاودانگي نفس بررسي خواهد شد. اهميت بحث جاودانگي نفس با ايضاح مفهومي نظريه اعتباريات كه پيش‌فرض‌ معرفت‌شناسي علامه در موضوع جاودانگي است امكان‌پذير خواهد بود. جايگاه اين بحث نيز با فهم صحيح مباني، مفاهيم، اهداف و روش بحث علامه امكان‌پذير است. بدين منظور ابتدا بايد روش صحيح علمي را جهت استخراج نتيجه مطلوب اتخاذ نمود.

The issue of Contingents and immortality has a special place in Allameh Tabataba'i’s view. Allameh’s approach to the question of immortality is the common method of Ibn Sina and transcendent philosophy of Mulla sadra. The theory of Contingents is a theoretical innovation and epistemological initiative. Allameh Tabataba’i considers Contingents as human’s practical and social thoughts which humankind, through utilizing emotional elements, tries to strike a balance between two actual worlds. This theory help us to understand humankind , its needs, questions, ends and goals , as well as describing the means to reach collective systems and social life, the foundation of rights and collective ethics. citing to Quranic verses, he knows the soul a two-faced being. One face toward the material world, the other face toward the Metaphysics. The main problem with the study was to investigate the relationship between immortality of the soul and Social Contingents .In this present study we intend to study Allameh's innovations in social contingents and its epistemological results and consequences in the discussion of the immortality of the soul.