بررسي كانال‌هاي اثرگذاري تلاطم قيمت نفت بر رشد اقتصادي ايران از طريق برخي متغيرهاي نهادي، پولي و مالي

فرآورده‌هاي نفتي در اقتصاد ايران از يك طرف، تأمين كننده سوخت مورد نياز كشور و از سوي ديگر،‌ صادرات آن براي كشور منبع اصلي درآمدهاي ارزي است. به اين ترتيب، هر گونه تلاطم در بهاي نفت بر درآمدهاي ارزي ايران مؤثر مي‌باشد. اين پژوهش به بررسي آثار تلاطم قيمت نفت بر رشد اقتصادي ايران از طريق برخي متغيرهاي نهادي، پولي و مالي طي دوره 1396-1360 با استفاده از الگوي خودبازگشت برداري ساختاري (SVAR) مي‌پردازد. نتايج بدست آمده نشان مي‌دهد كه تكانه وارده بر تلاطم‌هاي قيمت نفت، واكنشي منفي از سوي رشد توليد را در پي دارد. عكس‌العمل شاخص نهادي دموكراسي به تلاطم‌هاي نفتي، منفي است و با توجه به رابطه مستقيم آن با رشد توليد، مجموعاً از اين طريق رشد توليد كاهش مي‌يابد. در رابطه با مخارج دولت نيز به طريق مشابهي، منجر به كاهش رشد توليد مي‌شود. اما رشد حجم نقدينگي عكس‌العمل مثبتي به تلاطم‌هاي قيمت جهاني نفت خام از خود نشان مي‌دهد و همچنين در كوتاه‌مدت آثار مثبتي بر رشد توليد دارد. نتايج همچنين نشان مي‌دهد هم در كوتاه‌مدت و هم در بلندمدت مهم‌ترين متغير اثرگذار بر تغييرات رشد توليد، تكانه رشد مخارج دولت است. بنابراين توصيه مي‌شود براي دستيابي به رشد اقتصادي پايدار و بهره‌گيري از پويايي‌هاي بخش خصوصي، به‌تدريج و بر اساس مفاد اصل 44 قانون اساسي، مسئله واگذاري شركت‌هاي دولتي به بخش خصوصي واقعي با اهتمام پيگيري شود.

In Iran, oil supplies the needed fuel and is the main source of foreign exchange earnings. Thereby, any volatility in oil prices will affect Iran's foreign exchange earnings at first and economic growth through time. This study, using Structural Vector Auto Regression (SVAR) model, investigates the effects of oil price volatility on economic growth of Iran through some institutional, monetary and financial variables during the period 1981-2017. The results show that the impulse of oil price volatility has a negative reaction from the growth of production. The index of democracy's reaction to the oil volatility is negative and, given its direct relation to production growth, overall production growth is reduced. Similarly, as for the government expenditures, it leads to reduced production growth. But the M2 has a positive reaction to the volatility of world crude oil prices and also has a positive effect on the production growth in the short run. The results also show that the most important variable affecting production growth changes in both the short and long run is the impact of government expenditures changes. Then, for achieving sustainable growth and using private sector dynamics, the assignment of public sector companies to the private sector based on the Article 44 of the Constitution should be followed.