بررسي صفات مورفومتريك سه گونه از خانواده گاوماهيان در سواحل مكران

Morphometric characteristics of three species of Gobiidae family in Makran coast

گاوماهيان يكي از بزرگترين خانواده هاي ماهيان مي باشند كه در آب هاي سراسر جهان پراكنش دارند. اين مطالعه با هدف بررسي خصوصيات مورفومتريك سه گونهAcentrogobius dayi ، Bathygobius meggitti وIstigobius ornatus از خانواده گاوماهيان و جمعيت هاي آن ها، واقع در سواحل مكران، جنوب شرقي ايران صورت گرفته است. تعداد 56 نمونه گاوماهي طي فصول بهار و تابستان 1397 از سه ايستگاه تيس، ليپار و دريا بزرگ صيد و به آزمايشگاه منتقل گرديد. 36 شاخص ريختي به كمك نرم افزارهاي SPSS و PAST جهت بررسي تك متغيره و چند متغيره مورد استفاده قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه اختلافات معني دار در بين گونه ها، عمدتا در قسمت سر و باله سينه اي وجود داشت. اما ساير شاخص هاي مورد بررسي تفاوت معني داري نداشتند. نتايج حاصل از آناليز خوشه اي مشخص نمود كه گونه B. meggitti بيشترين تفاوت را با دو گونه ديگر دارد. همچنين مطالعات نشان داد كه اختلافات درون گونه اي معني دار در مورد گونه I.ornatus وجود داشت. اين تفاوت ها علاوه بر قسمت سر و باله سينه اي در قسمت دم نيز ديده شد. در گونه A. dayi تفاوت هاي درون گونه اي همچون در سطح بين گونه اي عمدتا در قسمت سر و باله سينه اي بارز بود. مطالعه چند متغيره جمعيت ها در دو گونه I. ornatus و A. dayi مشخص نمود كه جمعيت هاي ايستگاه ليپار و دريا بزرگ از اين دو گونه مشابهت بيشتري با يكديگر نشان مي دهند. انجام مطالعات پيشرفته مولكولي مي تواند به تكميل مطالعات انجام شده و روشن تر شدن تنوع گونه اي و آرايه شناختي اين خانواده كمتر شناخته كمك نمايد.

The Gobiidae are one of the largest families of fish in the world. This study aimed to investigate the morphometric characteristics of the specimens belong to three species from Gobiidae family, i.e. Acentrogobius dayi, Bathygobius meggitti and Istigobius ornatus from Makran coast, South-East of Iran. A total of 56 specimens from three Tis, Lipar and Darya-Bozorg stations during the spring and summer of 2018 were captured and transplanted to the laboratory. 36 morphological variables were analysed (including univariate and multivariate), using SPSS and PAST software. The results showed that there was a significant difference between the studied species, mainly in head and pectoral fins. But other characters were not significantly different. The results of cluster analysis showed that B. meggitti was considerably different from the others. This study also demonstrait significant intra-specific differences regarding I.ornatus species. These differences moreover than the head and pelvic fin , were seen in the tail fin. In A. dayi species, intra-specific differences, same as what observed at inter-specific level, were mainly in the head and pelvic fin’ part. A multivariate analysis of the characters and pairwise comparision of the populations of two species I. ornatus and A. dayi showed that the populations of Lipar and Darya-Bozorg stations in both species are more similar than others. An advanced molecular study as a complementary study can help to clarify species diversity and taxonomy of these poorly known family.