بررسي كيفيت مخزن به كمك تلفيق فاكتور كيفيت و نمودار انحراف سرعت

Investigation of reservoir quality by integration of quality factor and velocity deviation log

ميادين هيدروكربن ايران عمدتا از سنگ‌هاي كربناته تشكيل شده است. از يك سو ساختار بسيار ناهمگن و از سوي ديگر مطالعات محدودي كه تاكنون پيرامون تخمين ميزان ميرايي موج در سنگ‌هاي كربناته انجام گرديده است ضرورت پژوهش در اين حوزه را اجتناب تاپذير نموده است. از آنجا كه شناسايي و بررسي كيفيت مخزن، مهمترين عامل جهت بهره‌برداري بهينه از منابع هيدوكربني مي‌باشد، تلاش مي‌گردد با مديريت دانش و دسترسي به اطلاعات ابزارهاي جديد نظير VSP ، راهكارهاي جديدي در راستاي رسيدن به اين هدف انجام گيرد. امواج لرزه‌اي به هنگام عبور از لايه‌هاي زمين، از نظر محتواي فركانسي و دامنه موج، دچار دگرريختي مي‌شوند كه قسمتي از كاهش دامنه، مربوط به ذات موج و ديگري مربوط به ساختار زمين شناسي از جمله تخلخل، تراوايي و شكستگي است. لذا اين سوال وجود دارد كه پارامترهاي مخزني و شكستگي ها، هر كدام چه سهمي در تغييرات ميزان فاكتور كيفيت دارند. تحقيقاتي كه اخيرا در اين زمينه توسط محققين انجام شده است بيشتر معطوف به بررسي ناهمسان‌گردي ، تحليل مدل سرعتي و غيره مي‌باشند. لذا مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه ايجاد ارتباط مسقيم بين پارامترهاي مخزني و اهميت و تاثير آن‌ها در ميزان ضريب جذب امواج لرزه‌اي يا فاكتور كيفيت از ديد آنها پنهان مانده است. بنابراين در اين تحقيق با تكيه بر فاكتور كيفيت به بررسي ميزان همبستگي اين پارامتر با پارامترهاي ديگر نظير انحراف سرعت، چگالي شكستگي و تراويي پرداخته شد. در اين پژوهش تلاش گرديد فاكتور كيفيت بعنوان ابزاري جهت ارزيابي نسبتا قابل قبول كيفيت مخزن تعريف و معنادار گردد. همچنين در بررسي آماري به روش رگرسيون خطي چندگانه، مهترين پارامتري كه از روند مقدار فاكتور كيفيت تبعيت مي‌كرد چگالي شكستگي بود. در تحليل انجام شده ، فاكتور كيفيت همبستگي نسبتا خوبي با ميزان تراوايي حاصل از داده‌هاي مغزه نشان داد و در فواصل با تراوايي بالا، فاكتور كيفيت نيز مقادير كمينه را دارا بود. مطابق آناليز خوشه بندي به روش K-Means Cluster ، اين نتيجه بدست آمد كه 18% كل بازه مخزني مورد مطالعه داراي كيفيت خوب، 33% متوسط، 36% ضعيف و 12% عاري از هيدروكربن ارزيابي گرديد.

Due to the development in the software processing and accuracy of borehole tools (such as vertical seismic profile (VSP) measurement tool), the quality factor has been more favorable in recent studies. In this case study, the main objective was to investigate the correlation between quality factor and reservoir parameters such as velocity deviation log (VDL), fracture density, and gas content in porous volume unit. In this study, two appraisal wells of a gas field were selected. After checking data quality, natural fractures were calculated numerically using the electrical image log as well as the fracture density. In the next step, using the porosity logs, the velocity deviation log of each well was calculated and then, the quality factor was calculated using spectral ratio method after processing and true amplitude recovery (TAR) for the downgoing waves in the VSP log. These two calculated logs were compared at the reservoir intervals. Then, in one well using statistical analysis of multiple linear regression, the correlation between the reservoir parameters and the quality factor were analyzed, and then, the reservoir quality was evaluated by cluster analysis. Finally, the statistical analysis of the reservoir quality was performed using K-means cluster analysis. This methodology was tested on two appraisal wells in a gas field in which for both wells, reasonable results were obtained.