بررسي و بازشناسي فرهنگي نقوش سنگ قبور گورستان هاي موكريان شرقي در عصر قاجار

Cultural Recognition and Semiotics of Tombstone Patterns in Qajar Cemeteries East Mokrian Geographical Area

بر روي صدها نمونة سنگ ‌قبر موجود در ناحيه موكريان شرقي كه در گورستان‌هاي عصر قاجار آن، بي‌وقفه در كنار هم صف‌آرايي كرده‌اند و چون كتابي قطور، گوياي تاريخ خاك خورده مردماني خفته در زير تلنباري از خاك‌اند؛ نقوشي قرار گرفته كه بر زيبايي و اهميت اين آثار دو چندان افزوده است. آنچه كه مسلم است، اين نقوش تنها براي تزئين حكاكي نشده‌اند، بلكه خود مي‌توانند بيانگر علايق و دل‌بستگي‌هاي فرد متوفي و بازماندگان، اعتقادات، موقعيت مكاني و زماني و نمودي از فرهنگ جامعه و يا اين‌كه نماد و مفهومي از اسطوره‌ها و تفكرات عميق گذشته باشند. پژوهش حاضر كه از نوع توصيفي- تحليلي و تاريخي بوده و يافته‌هاي آن مبتني بر بررسي‌هاي ميداني و مطالعات اسناد گردآوري‌ شده است؛ به دنبال بررسي و تحليل سنگ قبور گورستان‌هاي عصر قاجار موكريان شرقي و نقوش قرار گرفته بر روي آنها بوده و در اين راستا اهداف زير را دنبال مي‌كند: 1- گورستان‌هاي عصر قاجار حوزه جغرافيايي موكريان شرقي كدام‌ها و شامل چه نقوشي هستند؟ 2- نقوش به تصوير كشيده شده بر روي سنگ قبور عصر قاجار موكريان شرقي، تا چه حد تحت تأثير باورها و اعتقادات و آداب و سنن فرهنگي جامعه بوده است؟ بررسي‌هاي صورت گرفته نشان مي‌دهد كه اين سنگ‌قبرها شامل نقوش متنوعي از تصاوير انساني، حيواني، گياهي، هندسي و كتيبه‌اند. به‌طور كلي بيشتر اين نقوش در عين دارا بودن معاني و نمادين خاص، متأثر از فرهنگ منطقه، اعتقادات و موقعيت زماني و مكاني خود هستند. از طرف ديگر مذاهب شيعه و سني علاوه بر فرم سنگ قبرها، بر نوع نقوش اين آثار نيز، بيشترين تأثيرات را از خود بروز داده است.

On hundreds of tombstones found in the eastern Mokrian area, which are constantly lined up in the cemeteries of the Qajar era, and like a thick book, tell the history of the dusty people sleeping under a pile of dirt; There are motifs that have doubled the beauty and importance of these works. What is certain is that these motifs are not only engraved for decoration, but can also express the interests and attachments of the deceased and survivors, beliefs, location and time and a manifestation of the culture of the society or a symbol and concept of myths and deep thoughts of the past. To be. The present study is of descriptive-analytical and historical type and its findings have been collected based on field studies and document studies; Seeks to study and analyze the tombstones of the cemeteries of the Qajar era of Eastern Mokrian and the designs placed on them and in this regard pursues the following objectives: 1- What are the cemeteries of the Qajar era in the geographical area of Eastern Mokrian and including What are the designs? 2- To what extent have the motifs depicted on the tombstones of the Qajar era of Eastern Mokrian been influenced by the beliefs and customs and cultural traditions of the society? Studies show that these tombstones contain various designs of human, animal, plant, geometric and inscriptions. In general, most of these motifs, while having special meanings and symbols, are influenced by the culture of the region, beliefs and their temporal and spatial position. On the other hand, Shiite and Sunni religions, in addition to the form of tombstones, have also had the greatest impact on the type of motifs of these works.