عنوان مقاله :
مطالعه‌ي تطبيقي رابطه‌ي متن و تصوير در نگاره‌ي صحنه‌ي به دار آويختن ضحاك در شاهنامه‌ي بايسنقري، ابراهيم سلطان و طهماسبي
عنوان به زبان ديگر :
A Comparative Study of the Relationship between Text and Image in the Scene of Zahak's Hanging Illustration in the Baysonghory, Ibrahim Soltan and Shah Tahmasp's Shahnameh (The Book of Kings)
پديد آورندگان :
حسيني، رضا دانشگاه شاهد تهران - دانشكده ي هنر - گروه نقاشي , ذكاوت، سحر دانشگاه شاهد تهران
كليدواژه :
ضحاك ماردوش , شاهنامه بايسنقري , شاهنامه ابراهيم سلطان , شاهنامه طهماسبي , شاهنامه فردوسي
چكيده فارسي :
شاهنامه‌ي بايسنقري، ابراهيم‌سلطان و طهماسبي از مهم‌ترين نسخه‌هاي مصور شاهنامه مي باشند كه هر يك با اصول كيفي هنري و ذوق زيباشناختي زمانه خلق شده است. يكي از صحنه‌هاي مشترك كه در اين سه نسخه مصور شده است، صحنه‌ي به دار آويختن ضحاك ماردوش است. اين پژوهش با هدف تطبيق رابطه‌ي متن و تصوير و واكاوي وجوه افتراق و اشتراك نگاره‌ي به دار آويختن ضحاك در سه نسخه‌ي مصورشده به شيوه‌ي توصيفي- تحليلي و با رويكرد تطبيقي در پي پاسخ به اين سؤالات است. الف: نگارگران از چه روش‌ها و كيفياتي براي وفاداري متن و تصوير در مصورسازي نگاره‌ي به دارآويختن ضحاك در سه شاهنامه بهره گرفته‌اند؟ ب: نگاره‌ي به دارآويختن ضحاك در سه نسخه‌ي بايسنقري، ابراهيم‌سلطان و طهماسبي داراي چه وجوه اشتراك و افتراقي است؟ داده‌هاي اين پژوهش از طريق منابع كتابخانه‌اي و مشاهده‌ي آثار جمع‌آوري شده است. نتايج گوياي آن است كه، ثنويت‌انگاري ايرانيان باستان، بنيان نظري خلق نگاره‌هاست، اما نحوه‌ي انعكاس آن در نسخه‌ها متفاوت است. ساختار اثر، ويژگي عناصر به‌كاررفته و كيفيت‌هاي تصويري اين نگاره در شاهنامه‌ي طهماسبي بر پايبندي بيشتر آن به متن اصلي دلالت دارد. از وجوه اشتراك سه نگاره، وفاداري بر اصول هنري زمانه و از وجوه افتراق بارز، به صحنه‌پردازي، تركيب‌بندي و تعداد عناصر مي توان اشاره كرد.
چكيده لاتين :
The Baysonghory, Ibrahim Soltan and the Tahmasebi Shahnameh are among the most important illustrations of the Shahnameh, each of which is created with the principles of artistic quality and aesthetic taste of the time. Also, Serpent Zahhak's (King Zahhak with Snakes Protruding from His Shoulders) hanging scene was depicted in the three Shahnameh. This research answers these questions by comparing and reviewing the relationship between text and image in this Illustration and studying the similarities and differences using descriptive-analytical method with a comparative approach. A: What techniques have been used by painters for text and image loyalty in depicting Zahhak's hanging illustration? B: What are the similarities and differences between Zahhak's hanging illustrations in three versions of Baysonghory, Ibrahim Soltan and Shah Tahmasp Shahnameh? The data of this research have been collected through library resources and observation of works. The results indicate that the dualism of ancient Persians is the basis of the creation of images, but the way it appears in versions is different. The image qualities and the properties of the elements of the Tahmasebi Shahnameh illustration imply on an approximate loyalty to the original text. From the similarity of three illustrations, can be noted to loyalty to the principles of the arts of the time and from the clear differences of three illustrations can be noted to scenography, the composition and the number of elements.
عنوان نشريه :
نگارينه (هنر اسلامي)
