بررسي و شناسايي نقش‌مايه‌ي كايلين در فرش هاي دوره‌ي صفويه

Investigation and Identification of Kailin Motif in Safavid Carpets

نقوش حيواني يكي از مهم‌ترين و اثرگذارترين نقوشي است كه مي‌توان آن را از دير باز تاكنون در فرش ايران مشاهده نمود. اين نقوش در برگيرنده‌ي مفاهيم ديني و اسطوره‌اي كهن، بيان كننده موقيعت جغرافيايي و طبيعي، محل زندگي بشر و آمال و آرزوهاي وي بوده است.كايلين نيز يكي از نقوش حيواني است كه اگر چه ما به ازاي آن در طبيعت وجود ندارد اما به دليل كاربرد زياد در هنر صفوي از اهميت خاصي برخوردار است و در هنر مناطق مختلف ازجمله ايران، چين و آسياي شرقي ديده مي‌شود. در سرتاسر شرق آسيا كايلين يكي از چهار حيوان نجيب است كه همراه با اژدها، ققنوس و لاك پشت مي‌آيد و تشكيل شده از سر اژدها، بدن آهو يا گاو و دم شير است. كاربرد بي‌شمار اين نقش در فرش‌هاي صفويه نويسندگان را برآن داشت تا ضمن معرفي نقش مايه‌ي كايلين و مفاهيم آن به اين پرسش پاسخ مي دهد كه جايگاه بصري اين نقش در فرش هاي اين دوره چيست و چه انواع و طبقه بندي براي آن مي توان ارائه داد؟ همچنين به جهت شناخت و درك مفهوم اين نقش درهنر ايران لازم است به مفاهيم نمادين آن در هنر چين توجه كنيم و يا به بررسي بخش هاي مختلف اين حيوان تركيبي و نحوه ترسيم آن بپردازيم تا بتواند ما را در جهت شناخت علت كاربرد آن ياري نمايد. اين مقاله با روش توصيفي و تحليلي و گردآوري مباني نظري حاصل از پژوهش هاي اسنادي صورت گرفته است و براساس بررسي كليه فرش هاي موجود در منابع اين نقش در 13 تخته فرش به كار رفته كه داراي تنوع رنگ، فرم و طراحي است. از نظر فرمي به صورت منفرد و يا گرفت و گير با شير، اژدها وگاو ترسيم شده است كه بيشترين حضور در درگيري با نقش شير است. كايلين در فرهنگ ايران نماد خير است و با توجه به شرايط و جايگاه قرارگيري نماد و مفهوم آن مي تواند جايگزيني براي نقش گاو يا اژدها در صحنه هاي گرفت و گير با شير باشد.

Animal motifs are one of the most important and influential motifs that can be seen in the Iranian carpet from long ago. These motifs incorporate ancient religious and mythological concepts, expressing the geographical and natural position, place of human life and its aspirations and aspirations. Kailin is also one of the animal motifs. Although we do not have it in nature, because of its immense use in the Safavid art, it is of great importance in various areas of art, including Iran, China and East Asia. Across East Asia, Kailin is one of four noble animals that comes with dragons, phoenix and turtles and is made up of dragon’s head, deer or cattle’s body and lion’s tail. The numerous applications of this motif in Safavid carpets have prompted the writers not only to introduce the role of Kailin and its implications but also to answer the question of what is the role of this motif in the carpets of this period and what types and classifications can be offered. So understanding the meaning of this motif and how it is drawn can help us to understand the cause of its use. Using a descriptive and analytical approach and gathering the theoretical foundations from the documentary research, this paper concluded that Kailin is a symbol of the good and that it has been used extensively with itself or other animals and sometimes alone. It is also the most used motif in the carpet text of this period.