پديد آورندگان :
كياني اجگردي، ندا دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده پژوهش هاي عالي هنر و كارآفريني , زكريايي كرماني، ايمان دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده صنايع دستي - گروه فرش , معمار، ثريا دانشگاه اصفهان - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه علوم اجتماعي
كليدواژه :
عشاير بختياري , دست بافته , سبك زندگي , پير بورديو
چكيده فارسي :
دست‌بافته‌هاي كاربردي همواره يكي از توليدات مهم و موردنياز عشاير بختياري بوده است. هنري قومي كه در عرصه علوم انساني و اجتماعي نيز به‌عنوان سند تاريخي و يك گونه‌ي متفاوت از حوزه هنر داراي اهميت است. با توجه به تغييرات كنوني سبك زندگي كه عمدتاً مطابق با تحولات فرهنگي و اجتماعي و فاصله ميان سنت و تجدد بوده، كاهش دامنه‌ي توليد و فراموش‌شدن بخش عظيمي از بافته‌ها اجتناب‌ناپذير شده است. ازاين‌رو مقاله حاضر باهدف آسيب‌شناسي دست‌بافته‌هاي كاربردي عشاير بختياري، در پي پاسخگويي به اين سؤال اصلي كه آسيب‌ها و موانع حيات و مصرف دست‌بافته‌هاي بختياري در سبك زندگي امروزي كدام اند؟ بوده است. روش پژوهش در اين مقاله توصيفي- تحليلي و از نوع مطالعات مردم‌نگاري بوده و از لحاظ ماهيت كيفي است. رويكرد آن جامعه‌شناسي هنر با تأكيد بر نظريه‌ي پير بورديو در خصوص مصرف و سبك زندگي است و در اين راستا از نظريه "ميدان" و مؤلفه‌هاي مرتبط با آن بهره برده است. تحليل داده‌ها بر پايه‌ي تحليل مضمون و ارائه‌ي الگو بر پايه‌ي آسيب‌شناسي انجام گرفته است. نمونه‌گيري به‌صورت غير احتمالي و بر پايه‌ي اشباع اطلاعاتي با مشاركت 34 نفر از توليدكنندگان، عرضه‌كنندگان، مصرف‌كنندگان و صاحب‌نظران صورت گرفته و اطلاعات به دو روش اسنادي و ميداني جمع‌آوري شده است. حاصل آنكه آسيب‌ها با دو حوزه‌ي كاربرد و زيبايي‌شناسي (ذائقه هنري) در ارتباط مستقيم‌اند كه متأثر از منش افراد در حكم كنشگران ميدان بافته‌ها مي‌باشد؛ همان‌گونه كه بورديو نيز فرهنگ مصرف را ريشه در منش و ذائقه هر فرد مي‌داند. به‌واقع با در نظر گرفتن نقش سرمايه فرهنگي در سبك زندگي، در ميدان دست‌بافته‌هاي كاربردي عشاير بختياري در قامت سرمايه‌ي فرهنگي عيني شده، دو گروه كنشگران ناب و وابسته قابل‌تشخيص است كه خود نياز به يك گروه سوم در راستاي تلفيق خصوصيات دو گروه مذكور و به دست آوردن ميدان قدرت را نشان مي‌دهد؛ چراكه قطب سوم از منظر سرمايه فرهنگي بر دست‌بافته‌ها تأكيد دارد و با توجه به عدم تطابق كاربردي آن‌ها با معيارهاي پذيرش در بازارهاي هدف و وجوه زيبايي‌شناسي‌شان با سليقه و پسند دنياي امروزي؛ در پي ورود ايده‌هاي جديد بوده تا توأمان جايگاه هنري و مصرفي را به دست آورد.
چكيده لاتين :
Applied handicrafts have always been one of the most important products of Bakhtiari tribes in Iran. The nomadic artifacts are regarded as the indigenous ethnic art, which is also important from the perspective of humanities and social sciences as a historical document and a different kind of art. Due to the current changes in nomadic lifestyle, which are mainly occurred due to cultural and social developments and the gap between tradition and modernity, reducing the scope of production and forgetting a large part of the textiles has become inevitable. Therefore, this paper, with the aim of pathology of functional handicrafts of Bakhtiari tribes, seeks to answer the main question: what are the imposed damages and obstacles to life and consumption of Bakhtiari handicrafts in today's lifestyle? The research methodology is descriptive-analytical and the authors benefited from the ethnographic research studies. Its approach is the sociology of art, emphasizing Pierre Bourdieu's theory of consumption and lifestyle, and in this regard, the authors used the theory of "field" and its related components. Data analysis was performed based on content analysis, and the model presentation was performed based on the conducted pathology. Non-probability sampling was performed with the participation of 34 manufacturers, suppliers, consumers and experts, and the information was collected by documentary and field methods. As a result, injuries are directly related to two areas of application and aesthetics (artistic taste), which is influenced by the character of individuals as actors in the field of weaving; as Bourdieu considers the culture of consumption to be rooted in the character and taste of each individual. Indeed, considering the role of cultural capital in lifestyle, in the case of practical handicrafts of Bakhtiari nomads, two groups of pure and dependent activists can be distinguished, which itself needs a third group in order to combine the characteristics of these two groups to be revived the glorious power of nomadic artifacts. Because the third pole from the perspective of cultural capital emphasizes the textures and due to their non-compliance with the criteria of acceptance in target markets and their aesthetic aspects with the tastes of today's world; it was looking for new ideas to achieve both artistic and consumption outcomes.
